* నెహ్రు ధోరణిని బహిర్గతం చేసిన నాయర్ నిర్భీతి
ముందుగా మనం రెండు కీలక లేఖలను చదువుదాం. మొదటిది, డిసెంబర్ 26, 1949న వ్రాసిన ఒక లేఖ: “అయోధ్యలో జరుగుతున్న పరిణామాల పట్ల నేను కలవరపడ్డాను. ఈ విషయంలో మీరు వ్యక్తిగతంగా ఆసక్తి చూపుతారని తీవ్రంగా ఆశిస్తున్నాను. అక్కడ చెడు పరిణామాలకు దారితీసే ప్రమాదకరమైన ఉదాహరణ చూపబడింది.”
ఏప్రిల్ 22, 1951న వ్రాసిన రెండవ లేఖ ఇలా ఉంది: “నా ప్రియమైన రాజేంద్రబాబు, సోమనాథ్ వ్యవహారం గురించి నేను చాలా ఆందోళన చెందుతున్నాను. నేను భయపడినట్లు, ఇది ఒక నిర్దిష్ట రాజకీయ ప్రాముఖ్యతను పొందుతోంది. నిజానికి, అంతర్జాతీయంగా కూడా దీని గురించి ప్రస్తావనలు వచ్చాయి. దానికి సంబంధించి మా విధానాన్ని విమర్శిస్తూ, మనలాంటి లౌకిక ప్రభుత్వం అటువంటి వేడుకతో పాటుగా, పునరుజ్జీవన లక్షణాన్ని ఎలా కలిగి ఉంటుందని అడిగారు. పార్లమెంటులో నాకు ప్రశ్నలు వేస్తున్నారు. ప్రభుత్వానికి దానితో సంబంధం లేదని, ఏ విధంగానైనా సంబంధం గల వ్యక్తులు పూర్తిగా వారి వ్యక్తిగత సామర్థ్యంతో పనిచేస్తున్నారని నేను వారికి సమాధానం ఇస్తున్నాను”.
ఏ అమాయక వ్యక్తి అయినా ఈ రెండు లేఖలను ఒకే వ్యక్తి రాసినట్లు తేలికగా తేల్చవచ్చు. ఈ లేఖ రచయిత పాశ్చాత్య ఆలోచనల నుండి మేధో స్ఫూర్తిని పొందుతాడని ఏ అమాయక వ్యక్తి అయినా అర్థం చేసుకుంటాడు. హిందువుల మనోభావాల పట్ల ఉత్తరం వ్రాసే వ్యక్తికి పూర్తిగా నిర్లక్ష్యం, ధిక్కారం, అగౌరవం ఉన్నాయని ఏ అమాయక వ్యక్తి అయినా గ్రహించవచ్చు. ఈ లేఖలు రాసిన వ్యక్తి మరెవరో కాదు, భారత తొలి ప్రధాని జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ.
ముస్లింల పట్ల నెహ్రూ దయ, ప్రత్యేక ప్రేమ అందరికీ తెలిసిన విషయమే. ఆయన లౌకికవాద విధానం మైనారిటీ వర్గాలకు అనుకూలంగా, హిందువులను అగౌరవపరచేవిధంగా ఉంటుంది. ఈ విధానమే ఆ తరువాతి కొన్ని దశాబ్దాల పాటు దేశాన్ని నడిపించింది. జాతీయ, భౌగోళిక సమగ్రతకు అనేక సవాళ్లను విసిరింది. నెహ్రూ సెక్యులరిజం, కాలక్రమేణా, సామాజిక, రాజకీయ, ఆర్థిక, మరి అనేక ఇతర సమస్యలకు దారితీసింది.
కానీ నెహ్రూ భక్తులకు వాస్తవాన్ని అంగీకరించే ధైర్యం, మేధోపరమైన నిజాయితీ, నిష్కాపట్యత లేవు. నిజానికి నెహ్రూ సెక్యులరిజాన్ని తొలినాళ్ల నుంచి వ్యతిరేకించారు. ఇది కాంగ్రెస్ లోపల, రాజకీయ రంగానికి వెలుపల ఉన్న శక్తుల నుండి వ్యతిరేకించబడింది. హిందూ భావాలతో ముడిపడి ఉన్న రెండు ప్రధాన సమస్యలపై నెహ్రూ ఎలా వ్యతిరేకించారో చెప్పడానికి మనకు రెండు అద్భుతమైన ఉదాహరణలు ఉన్నాయి.
మొదటిగా, రాజేంద్ర ప్రసాద్, ఇతర కాంగ్రెస్ నాయకులు సర్దార్ పటేల్ కె ఎం మున్షీ వంటి నాయకులు నెహ్రూకు బలమైన అభ్యంతరం, వ్యతిరేకత ఉన్నప్పటికీ గుజరాత్‌లోని సోమనాథ్ ఆలయాన్ని పునరుద్ధరించడానికి ముందుకు సాగారు. రెండవ సందర్భంలో, 1949లో అయోధ్య ఆలయం నుండి భగవాన్ రామ్, సీతామాత విగ్రహాలను తొలగించాలని నెహ్రూ ఆదేశాన్ని పాటించడానికి అప్పటి ఫైజాబాద్ జిల్లా కలెక్టర్ నాయర్ నిరాకరించారు.
దీంతో ఆలయంలో భగవాన్ రామ్, సీతామాత విగ్రహాలను ఉంచడం కొనసాగింది. వాటిని తొలగించాలని కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు భావించినా అది జరిగింది. హిందువుల నుండి సాధ్యమైన బలమైన నిరసనల కారణంగా ఇది జరిగింది. 1949 డిసెంబర్‌లో అయోధ్యలోని బాబ్రీ మసీదు మధ్య గోపురంలో భగవాన్ రామ్, సీతామాత అనే రెండు విగ్రహాలను ఉంచడం లేదా కనిపించిన తర్వాత ఆయన రాసిన మూడు లేఖల ద్వారా అయోధ్య పట్ల నెహ్రూ దృక్పథాన్ని అర్థం చేసుకోవచ్చు.
డిసెంబర్ 26, 1949న నెహ్రూ అప్పటి ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి జి బి పంత్‌కి టెలిగ్రామ్ సందేశం పంపారు ఇది ఇలా చెబుతోంది: “అయోధ్యలో జరుగుతున్న పరిణామాలపై నేను కలవరపడ్డాను. ఈ విషయంలో మీరు వ్యక్తిగతంగా ఆసక్తి చూపుతారని తీవ్రంగా ఆశిస్తున్నాను. అక్కడ చెడు పరిణామాలకు దారితీసే ప్రమాదకరమైన ఉదాహరణ సెట్ చేయబడింది.”
రెండవ ఉత్తరం జనవరి 7, 1950న అప్పటి భారత గవర్నర్ జనరల్ అయిన సి రాజగోపాలాచారికి పంపారు. అందులో ఇలా ఉంది: “నేను నిన్న రాత్రి అయోధ్య గురించి పంత్ కు వ్రాసాను. లక్నో వెళ్తున్న వ్యక్తితో ఈ లేఖను పంపాను. పంత్ నాకు తరువాత ఫోన్ చేసాడు. తాను చాలా ఆందోళన చెందుతున్నానని, ఈ విషయాన్ని తాను వ్యక్తిగతంగా పరిశీలిస్తున్నానని చెప్పారు”.
ప్రఖ్యాత గాంధేయవాది కె జి మష్రువాలాకు పంపిన మూడవ లేఖలో నెహ్రూ ఇలా వ్రాసారు: “”మీరు అయోధ్య మసీదును ప్రస్తావించగారు. ఈ సంఘటన రెండు మూడు నెలల క్రితం జరిగింది. దాని గురించి నేను చాలా తీవ్రంగా కలత చెందాను. యుపి ప్రభుత్వం ధైర్య ప్రదర్శించినా నిజానికి చేసింది చాలా తక్కువ. ఫైజాబాద్‌లోని వారి జిల్లా అధికారి [కె. కె. నాయర్, ఐసిఎస్] తప్పుగా ప్రవర్తించారు. ఇది జరగకుండా నిరోధించడానికి ఎటువంటి చర్యలు తీసుకోలేదు.”
ఈ లేఖను మార్చి 5, 1950న వ్రాసారు. రామజన్మభూమి స్థలంలో విగ్రహాలను ఉంచడం లేదా కనిపించడం పట్ల నెహ్రూ చాలా కలత చెందారు. నిరాశ చెందారనే వాస్తవాన్ని ఈ మూడు లేఖలు స్పష్టంగా తెలియజేస్తున్నాయి. అయోధ్యలో జరిగిన పరిణామాలపై తాను కలవరపడ్డానని నెహ్రూ స్వయంగా అంగీకరించారు. ఆయన ఈ సంఘటనను ‘ప్రమాదకరమైన ఉదాహరణ’గా అభివర్ణించారు.
ఇది చెడు పరిణామాలను కలిగిస్తుందని, తన ఆదేశాలు ఉన్నప్పటికీ విగ్రహాల తొలగింపు ఏమీ జరగకపోవడంతో నెహ్రూ సంతోషంగా లేరని కూడా ఈ లేఖలు కూడా స్పష్టం చేస్తున్నాయి. నాయర్ దురుసుగా ప్రవర్తించాడని, జరగకుండా నిరోధించడానికి ఎలాంటి చర్యలు తీసుకోలేదని ఫైజాబాద్ అప్పటి జిల్లా అధికారి కె కె నాయర్ ను ఆయన నిందించారు. రామజన్మభూమి గురించి హిందూ భావాల పట్ల నెహ్రూకు చాలా తక్కువ గౌరవం, శ్రద్ధ ఉందని వాదించడానికి ఈ లేఖలు సరిపోతాయి.
ఆలయం నుండి భగవాన్ రామ్, సీతామాత విగ్రహాలను తొలగించాలని నెహ్రూ కోరినట్లు కొన్ని నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి. కానీ ఫైజాబాద్ జిల్లా అధికారి కెకె నాయర్ తీసుకున్న నిర్ణయం కారణంగా అది జరగలేదు. హిందువుల పట్ల నెహ్రూకున్న వ్యతిరేకతను ఆయన వ్రాసిన ఈ మూడు లేఖలతో అర్థం చేసుకోవచ్చు. అయితే కెకె నాయర్ విషయంలో జరిగింది మరింత తీవ్రమైనది.
నాయర్ పట్ల ప్రతీకార ధోరణి
తన ‘ప్రజాస్వామ్య’, ‘ఉదారవాద’, ‘అనుకూల’ రాజకీయవేత్తకు విరుద్ధంగా, నెహ్రూ కె కె నాయర్‌పై పూర్తి ప్రతీకారంతో వ్యవహరించారు. అయోధ్య అభివృద్ధి అంతర్జాతీయ స్థాయిలో తన ప్రతిష్టను ప్రభావితం చేస్తుందని, కాశ్మీర్ సమస్యను కూడా ప్రభావితం చేస్తుందనే భయంతో నెహ్రూ నాయర్ ను సహింప లేకపోయారు. ఉత్తరప్రదేశ్, ఢిల్లీ రాజకీయ నాయకత్వానికి వాస్తవిక నివేదికను సమర్పించినందుకు నాయర్ భారీ మూల్యం చెల్లించాల్సి వచ్చింది.
చివరికి నాయర్‌ను పంత్ ప్రభుత్వం సేవల నుండి సస్పెండ్ చేసింది. నాయర్ కోర్టులో కేసును పోరాడి, విజయం సాధించారు. ఆ తర్వాత సర్వీసులకు రాజీనామా చేసి అలహాబాద్ హైకోర్టులో న్యాయవాదిగా ప్రాక్టీస్ చేశారు. కానీ నెహ్రూ, కాంగ్రెస్ పాలన ఆయనను ఎప్పటికీ క్షమించలేదని నాయర్‌కు సంబంధించిన సంఘటనలు సూచిస్తున్నాయి.
రామజన్మభూమి సమస్యపై నివేదిక ఇవ్వాలని ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నుండి లేఖ వచ్చిన తర్వాత, నాయర్ తన సహాయకుడు గురుదత్ సింగ్‌ను నివేదిక సమర్పించమని పంపారు. అక్టోబరు 10, 1949న, ఆ స్థలంలో రామమందిరాన్ని నిర్మించాలని సింగ్ సిఫార్సు చేశారు. సింగ్ ఆ స్థలాన్ని సందర్శించారు. హిందువులు, ముస్లింలు ఇద్దరూ తమ వేడుకలను పక్కపక్కనే నిర్వహించడాన్ని గమనించారు.
ఆయన ఇలా వ్రాసారు: “ప్రస్తుతం ఉన్న చిన్న ఆలయానికి బదులుగా మంచి, విశాల్ ఆలయాన్ని నిర్మించాలనే ఉద్దేశ్యంతో హిందూ ప్రజలు దరఖాస్తు చేసుకున్నారు. భగవాన్ రామ్ చంద్రాజీ జన్మించిన ప్రదేశంలో చక్కని దేవాలయం ఉండాలని హిందూ జనాభా చాలా ఆసక్తిగా ఉన్నందున అందుకు అభ్యంతరం ఏమీ ఉండదు. అనుమతి ఇవ్వబడుతుంది. ఆలయాన్ని నిర్మించబోయే భూమి నాజుల్ (ప్రభుత్వ భూమి)”.
ఈ నివేదిక కారణంగా నెహ్రూ, పంత్‌లు ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశారు. పంత్, తదనంతరం, దేవాలయం నుండి హిందువులను తరిమివేయాలని ఆదేశించారు. కానీ అది అల్లర్లకు దారితీస్తుందని పేర్కొంటూ ఒత్తిడికి లొంగడానికి నాయర్ నిరాకరించారు. విగ్రహాలను తొలగించేందుకు నాయర్ నిరాకరించారు.
రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ద్వారా అప్పటి ప్రధాని ఆదేశానుసారం పని చేయలేనని నాయర్ తన నిర్ణయాన్ని సమర్థించుకున్నారు. ఆయన యుపి ప్రధాన కార్యదర్శికి ఒక లేఖ రాశారు: “విగ్రహాలను తొలగించాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించినట్లయితే, నన్ను బాధ్యతల నుండి తొలగించి ఆ విధంగా చేయగల అధికారిని నియమించమని నేను అభ్యర్థిస్తాను.”
కానీ నెహ్రూ మాత్రం గుడి నుంచి విగ్రహాలను తొలగించాలని నిశ్చయించుకున్నారు. అవసరమైతే అయోధ్యను సందర్శిస్తానని గోవింద్ వల్లభ్ పంత్ కు మరో లేఖ రాశారు. అదే లేఖలో, నెహ్రూ ఇలా తెలిపారు: “”అయోధ్య పరిస్థితి గురించి మీరు నాకు తెలియజేస్తే నేను సంతోషిస్తాను. మీకు తెలిసినట్లుగా, నేను అక్కడి పరిణామాలు అఖిల భారత వ్యవహారాలపై, ముఖ్యంగా కాశ్మీర్‌పై చాలా ప్రభావం చూపే అవకాశం ఉంది. మీరు చివరిసారి ఇక్కడకు వచ్చినప్పుడు, అవసరమైతే, నేను అయోధ్యకు వెళతానని మీకు సూచించాను. ఇది చేయాలని మీరు అనుకుంటే, నేను చాలా బిజీగా ఉన్నప్పటికీ, వచ్చేందుకు ప్రయత్నిస్తాను,”.
నెహ్రూ ఎప్పుడూ అయోధ్య సందర్శించలేదు. కేవలం విగ్రహాల తొలగింపు కోసమే నెహ్రూ అయోధ్యకు వెళ్లారని లేఖలు తెలుపుతున్నాయి. చివరకు హిందువులను లోనికి రానీయకుండా ఆలయానికి తాళం వేశారు. ఒక్క పూజారిని మాత్రమే పూజలకు అనుమతించారు. 1986లో గేట్లు తెరిచారు.
కె కె నాయర్ తన వృత్తిపరమైన విధిని నిర్భయంగా నెరవేర్చడంతో నెహ్రూ ధోరణులు బహిర్గతమయ్యాయి. నెహ్రూను ధిక్కరించి బాధ్యతాయుతంగా వ్యవహరించిన ఐసిఎస్ అధికారి కందంగళతిల్ కరుణాకరన్ నాయర్ సెప్టెంబర్ 11, 1907న కేరళలో జన్మించారు. ఆయన జీవితం కేరళలోని అలప్పుజలోని కుట్టనాడ్ గ్రామం నుండి ప్రారంభమైంది.
రాష్ట్రంలో తన విద్యను పూర్తి చేసిన తర్వాత, నాయర్ ఉన్నత చదువుల కోసం ఇంగ్లండ్‌కు వెళ్లి 21 సంవత్సరాల వయస్సులో ఇండియన్ సివిల్ సర్వీస్ (ఐసిఎస్) పరీక్షలో ఉత్తీర్ణుడయ్యారు. ఆ తర్వాత అయోధ్య పూర్వపు పేరు అయినను ఫైజాబాద్ డిప్యూటీ కమిషనర్ కమ్ డిస్ట్రిక్ట్ మేజిస్ట్రేట్‌గా నియమించారు. జూన్ 1, 1949న. సర్వీసులకు రాజీనామా చేసిన తర్వాత, నాయర్ భారతీయ జనసంఘ్‌లో చేరారు.
More Stories
నామినేషన్‌ ఉపసంహరించుకున్న ఇండోర్‌ కాంగ్రెస్ అభ్యర్థి
హైదరాబాద్ కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం అంటూ కేటీఆర్ కొత్త అస్త్రం
రేజర్వేషన్లపై అమిత్ షా `నకిలీ వీడియో’పై ఎఫ్ఐఆర్