టిబెట్ భూభాగంలో చైనా జలవిద్యుత్ సంక్షోభం -1
పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ చైనా చేపట్టిన జలవిద్యుత్, ఆనకట్ట ప్రాజెక్టులు టిబెట్లో భారీ మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనలకు, పర్యావరణ నష్టానికి దారితీస్తున్నాయి. ఆసియాలోని అతిపెద్ద నదులు టిబెటన్ పీఠభూమిలో ఉద్భవించడంతో టిబెట్లో జలవిద్యుత్ డ్యామ్ల నిర్మాణం చైనా, దక్షిణ, ఆగ్నేయాసియా అంతటా 1.8 బిలియన్ల ప్రజల నీటి సరఫరా, జీవనోపాధి, ఆరోగ్యానికి ముప్పు కలిగిస్తుంది.
టిబెట్ కోసం అంతర్జాతీయ ప్రచారం తాజాగా విడుదల చేసిన “చైనా జలవిద్యుత్ ప్రాజెక్టులు: టిబెట్ సంస్కృతి, సమాజం, పర్యావరణ” నివేదిక 2000 నుండి టిబెట్లో నిర్మించిన లేదా ప్రణాళిక రూపొందించిన 193 జలవిద్యుత్ డ్యామ్ల నమూనా అధ్యయనంను ఆధారంగా అధునాతన భౌగోళిక ఇమేజింగ్ సాఫ్ట్వేర్ (జిఐఎస్) విశ్లేషణ, మ్యాపింగ్తో కూడిన వివరణాత్మక ప్రాంతీయ పరిశోధన ఆధారంగా రూపొందించారు.
ఈ లోతైన విశ్లేషణలో ప్రతి డ్యామ్ ప్రభావం గురించి స్పష్టమైన చిత్రాన్ని అందించారు. డ్యామ్ల విస్తృత స్థాయి ప్రభావానికి అద్భుతమైన ఉదాహరణ డెర్గే. తూర్పు టిబెటన్ కౌంటీలో 2,240-మెగావాట్ల ఖమ్టోక్ (చైనీస్: గాంగ్టువో) జలవిద్యుత్ డ్యామ్ ప్రాజెక్ట్. ఇది వేలాది మంది టిబెటన్లను బలవంతంగా నిరాశ్రయులను కావిస్తుంది. వారి గ్రామాలను నాశనం చేస్తుంది. శతాబ్దాల నాటి బౌద్ధ విహారాల వంటి విలువైన సాంస్కృతిక ఆస్తులను తిరిగి పొందలేని విధంగా కూల్చివేస్తుంది.
ఈ అధ్యయనంలోని 193 జలవిద్యుత్ డ్యామ్లు 270 జిడబ్ల్యు కంటే ఎక్కువ జలవిద్యుత్ను ఉత్పత్తి చేస్తాయి. ఇది 2022లో జర్మనీ ఇంధన ఉత్పత్తి సామర్థ్యంతో సమానంగా ఉంది. వీటిలో దాదాపు 80 శాతం డ్యామ్లు పెద్దవి లేదా మెగా డ్యామ్లు (>100ఎండబ్ల్యు) టిబెటన్ నాగరికత, పర్యావరణ సుస్థిరత, వాతావరణానికి అత్యంత ప్రమాదకరమైనవి. సగానికి పైగా ఆనకట్టలు (59%) ప్రతిపాదన లేదా తయారీ దశలో ఉన్నాయి.
చైనా ప్రతిష్టాత్మక జలవిద్యుత్ ఇంధన ప్రణాళిక ఇప్పటికీ దీర్ఘకాలిక ప్రాజెక్ట్ అని ఇది సూచిస్తుంది. ముఖ్యంగా చైనా ప్రతిపాదించిన ప్రదేశాలలో, పెద్ద ఎత్తున ఆనకట్టలు పర్యావరణంకు ప్రమాదకరంగా మారనున్నాయి. డ్యామ్లు భూకంపాలు, కొండచరియలు విరిగిపడటం, ఆకస్మిక వరదల ప్రమాదాన్ని పెంచుతాయి. అవి భూమిని ముంచెత్తడం, నీటి నాణ్యత- ప్రవాహాన్ని తగ్గించడం, జల జీవులకు అంతరాయం కలిగించడం ద్వారా హాని కలిగిస్థాయి. జీవవైవిధ్య పర్యావరణ వ్యవస్థలకు పర్యావరణ నష్టాన్ని కూడా కలిగిస్తాయి.
డ్యామ్లు నేల, నీరు, పోషక ప్రవాహాలను కూడా అడ్డుకుంటాయి. ఆనకట్టలు మామూలుగా టిబెటన్లను వారి సాంప్రదాయ గృహాలు, భూముల నుండి బహిష్కరిస్తాయి. తరచుగా వారి భూమి, నీటి ఆధారిత జీవనోపాధి కార్యకలాపాల నుండి శాశ్వతంగా నిరాశ్రయులను కావిస్తాయి. పబ్లిక్ ‘రిలొకేషన్’ గణాంకాలతో ఉన్న 34 డ్యామ్లలో, కనీసం 144,468 మంది జల విద్యుత్ ఆనకట్టల ద్వారా ప్రభావితమైనట్లు తెలిసింది.
2000 నుండి ఇప్పటికే 121,651 మంది నిరాశ్రయులయ్యారు. మరో 22,817 మందిని నిరాశ్రయులను కావించారు. మనకు అందుబాటులో ఉన్న డేటా ప్రకారం టిబెట్లోని జలవిద్యుత్ డ్యామ్ల కారణంగా 750,000 మంది ప్రజలు నిరాశ్రయులు అవుతారని అంచనా వేస్తున్నారు. తెలిసిన జియోలొకేషన్లతో 134 డ్యామ్ సైట్ల కోసం నిర్దేశించిన డ్యామ్ ప్రభావిత ప్రాంతాలలో నివసిస్తున్న నివాసితుల కోసం అందుబాటులో ఉన్న జనాభా డేటా నుండి డేటా విశ్లేషణ జలవిద్యుత్ ఆనకట్టల ద్వారా సంభావ్యంగా ప్రభావితమయ్యే 12 లక్షల మంది గరిష్ట పరిమితిని అంచనా వేసింది.
టిబెట్లోని అన్ని డ్యామ్లను (భౌగోళిక స్థానం లేని 45 డ్యామ్లతో సహా) సంగ్రహించడానికి పొడిగించినప్పుడు, ఈ సంఖ్య చాలా ఎక్కువగా ఉండవచ్చు. చైనా ఆనకట్ట నిర్మాణ ప్రయత్నాలు దక్షిణ, ఆగ్నేయాసియా ప్రస్తుత నీటి సంబంధిత రాజకీయ అస్థిరతకు ఆజ్యం పోస్తుంది. శీతోష్ణస్థితి ప్రేరిత నీటి కొరత అనేది హైడ్రో-దౌత్యం గతంలో కంటే ఇప్పుడు చాలా కీలకమని సూచిస్తుంది. ముఖ్యంగా దక్షిణ, ఆగ్నేయాసియా నీటి కొరతకు హాట్ స్పాట్గా హోదా ఇవ్వబడింది.
దురదృష్టవశాత్తు, టిబెట్ నీటిపై సంపూర్ణ సార్వభౌమాధికారం, నదీతీర విధానానికి విరోధి విధానం చైనా వాదనలు ప్రాంతీయ ఒప్పందం వైపు పురోగతిని చురుకుగా అడ్డుకుంటుంది. దాని ఆర్థిక, సైనిక శక్తితో కలిసి, చైనా తన ఉన్నత స్థాయిని, హైడ్రోలాజికల్ డేటాను పంచుకోవడంపై ఆంక్షలు, ప్రాంతీయ ఒప్పందాలను కొనసాగించడానికి దౌత్య ఆయుధాలుగా తన ఆధిపత్య ఎజెండాలో దిగువ దేశాలకు ప్రతిఫలమివ్వడానికి, సహకరించడానికి నిరాకరిస్తున్నారు.
అన్ని జల విద్యుత్ చర్చలు ముందుకు సాగుతున్న వాతావరణ సంక్షోభ భయం, వాతావరణ మార్పు అనివార్య ప్రభావాలను తగ్గించడానికి ప్రతిష్టాత్మకమైన కార్బన్ ఉద్గారాల లక్ష్యాలను చేరుకోవడం తక్షణ అవసరం. దేశపు కార్బన్ కాలుష్యం తగ్గింపు లక్ష్యాలను చేరుకోవడానికి అవసరమైన జలవిద్యుత్ విస్తరణను చైనా అధికారులు క్రమం తప్పకుండా సమర్థిస్తారు.
(ముగింపు రేపు)
More Stories
భార్యతో సెల్ఫీతోనే మావోయిస్టు చలపతి హతం!
పుష్ప 2 డైరెక్టర్ సుకుమార్ ఇంట్లో ఐటీ దాడులు
అన్న క్యాంటీన్లు ప్రయోజనమే… నిర్వహణకు ఓ కార్పొరేషన్ ఉండాలి!