* ఖేద్రూబ్ తొండప్, దలైలైమా అన్నగారైన గ్యాలో తొండప్ కుమారుడు
ప్రపంచ సైనిక వ్యూహంలో అభివృద్ధి చెందుతున్న చదరంగంలో, యుద్ధాలు తరచుగా ప్రాదేశిక వివాదాల కంటే ఎక్కువగా ఉంటాయి. అవి కొత్త సాంకేతికతలను పరీక్షించే, మెరుగుపరచే, మూల్యాంకనం చేసే ప్రయోగశాలలుగా మారుతాయి. అటువంటి ఉద్దేశించని పరీక్షా స్థలం శాశ్వత భారతదేశం- పాకిస్తాన్ వివాదం, ఇక్కడ చైనా, పాకిస్తాన్‌కు తన రక్షణ ఎగుమతుల ద్వారా, వాస్తవ ప్రపంచ పోరాట పరిస్థితులలో తన సైనిక హార్డ్‌వేర్‌ను పరిశీలించడానికి, అంచనా వేయడానికి అవకాశాన్ని కనుగొంది.
భారతదేశానికి వ్యతిరేకంగా తన వ్యూహాత్మక ఆధిపత్యాన్ని కొనసాగించడానికి పాకిస్తాన్ చాలా కాలంగా అధునాతన క్షిపణి వ్యవస్థలు, యుద్ధ విమానాలు, రక్షణ సాంకేతికతతో సహా చైనా ఆయుధాలపై ఆధారపడుతూ వస్తున్నది. కానీ పాకిస్తాన్ సైనిక ఆశయాలకు సహాయం చేయడానికి మించి, చైనా కూడా ప్రయోజనం పొందుతుంది. తన రక్షణ ఆవిష్కరణలకు పరోక్ష నిరూపణ స్థలంగా సంఘర్షణను ఉపయోగించుకుంటుంది.
చైనా బాలిస్టిక్, క్రూయిజ్ క్షిపణి సాంకేతికత పాకిస్తాన్ ఆయుధశాలను మరింతగా రూపొందించింది. చైనా సరఫరా చేసిన హెచ్ క్యూ-9 ఉపరితలం నుండి గాలికి ప్రయోగించే క్షిపణి, పాకిస్తాన్ దేశీయంగా ఉత్పత్తి చేసినా చైనా ప్రభావిత క్షిపణి ప్రాజెక్టులు వంటి వ్యవస్థలు యుద్ధభూమి ప్రభావాన్ని బీజింగ్ అధ్యయనం చేయడానికి అనువుగా మారింది. భారతదేశంతో జరిగే ప్రతి ఘర్షణ విలువైన అంతర్దృష్టులను చైనాకు అందిస్తుంది. ఈ క్షిపణులు వాస్తవ ప్రపంచ పోరాట ఒత్తిడిలో ఎలా పనిచేస్తాయి? అవి కార్యాచరణ అంచనాలను తీరుస్తాయా? లేదా మార్పులు అవసరమా? చైనా తన సొంత సైనిక సామర్థ్యాలను మెరుగుపరుచుకుంటున్నందున ఇటువంటి డేటా చాలా అవసరం.
చైనాతో కలిసి అభివృద్ధి చేసిన జేఎఫ్-17 థండర్ వంటి చైనా యుద్ధ విమానాలపై పాకిస్తాన్ ఆధారపడటం, భారతదేశ అధునాతన వైమానిక దళానికి వ్యతిరేకంగా దాని విమానాలు ఎలా రాణిస్తాయనే దానిపై కీలకమైన అభిప్రాయాన్ని బీజింగ్‌కు అందించింది. వైమానిక ఎన్‌కౌంటర్ల సమయంలో, చైనా యుక్తి, క్షిపణి ఖచ్చితత్వం, మనుగడపై నిఘా ఏర్పర్చుకుంది.
ఈ అనుభవాల ఆధారంగా చైనా తన విమాన డిజైన్లలో మెరుగుదలలను చేసుకొనే అవకాశం ఏర్పడుతుంది. తదుపరి తరం చెంగ్డు జె-20 స్టెల్త్ ఫైటర్‌తో సహా. పాకిస్తాన్ ద్వారా, చైనా పరోక్షంగా ఆసియాలోని బలమైన రక్షణ దళాలలో ఒకటైన భారతదేశంపై సైనిక ఘర్షణ నుండి ప్రయోజనం పొందే ప్రయత్నం చేస్తున్నది.
పాకిస్తాన్ దళాలు చైనా నిర్మిత సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలను మోహరిస్తుండగా, భారత దళాలు వాటిని ఎలా ఎదుర్కొంటాయో బీజింగ్ గమనిస్తుంది. తన స్వంత ఆయుధ వ్యవస్థలలో ఉండే దుర్బలత్వాల గురించి తెలుసుకుంటుంది. భారతదేశపు ప్రతిస్పందనలు, స్వదేశీ క్షిపణి రక్షణల ద్వారా లేదా వైమానిక పోరాట వ్యూహాల ద్వారా అయినా, చైనా సైనిక శాస్త్రవేత్తలకు కేస్ స్టడీస్‌గా పనిచేస్తున్నాయి. తన తదుపరి యుద్ధ వ్యూహాలకు సహకరిస్తున్నాయి.
భారతదేశం- పాకిస్తాన్ వివాదం చైనాకు భౌగోళిక రాజకీయ పరపతిని కూడా అందిస్తుంది. ఇది తన ఆయుధ దౌత్యాన్ని చక్కగా తీర్చిదిద్దడానికి ఉపకరిస్తుంది. పాకిస్తాన్‌కు అధునాతన ఆయుధాలను సరఫరా చేయడం కొనసాగించడం ద్వారా, చైనా దక్షిణాసియాలో వ్యూహాత్మక స్థానాన్ని కొనసాగిస్తూనే, విస్తృత ప్రపంచ సైనిక వ్యవహారాల్లో తన ప్రభావాన్ని సూక్ష్మంగా సూచిస్తుంది.
అయితే, ఈ ఆయుధ డైనమిక్ ప్రమాదాలను కలిగిస్తుంది. పాకిస్తాన్ దళాలు చైనా సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని ఉపయోగించి పదే పదే వైఫల్యాలను ఎదుర్కొంటే, అది రక్షణ ఎగుమతులు, పొత్తులలో బీజింగ్ విశ్వసనీయతను దబ్బతీస్తుంది. భారతదేశం- పాకిస్తాన్ వివాదం అనుకోకుండా చైనా సైనిక సాంకేతికత, ప్రత్యక్ష చైనా ప్రమేయం లేకుండా రియల్-టైమ్ పరీక్షలకు గురయ్యే దశగా మారింది.
ప్రయోగించిన ప్రతి క్షిపణి, ప్రతి వైమానిక ఘర్షణ, ప్రతి వ్యూహాత్మక మోహరింపు దాని సైనిక- పారిశ్రామిక సముదాయపు పరిణామాన్ని తెలియజేసే బీజింగ్ డేటాను అందిస్తుంది. పాకిస్తాన్ రక్షణ సహకారంగా భావించే దానిని చైనా ఒక అమూల్యమైన అభ్యాస అవకాశంగా భావిస్తుంది. ఇది చివరికి రాబోయే సంవత్సరాల్లో దాని ప్రపంచ సైనిక ఆశయాలను రూపొందిస్తుంది.
More Stories
ఎమర్జెన్సీ నుంచి నేర్చుకోవాల్సిన పాఠాలు చాలా ఉన్నాయి
నకిలీ ఆధార్ కార్డుల తయారీలో బెంగాల్ లో నలుగురు అరెస్ట్
29 మంది సినీ సెలెబ్రిటీలపై ఈడీ కేసు నమోదు