తెలంగాణ సాంప్రదాయానికి ప్రతీక బతుకమ్మ సంబరాలు

రామరామ ఉయ్యాలో, రామనే శ్రీరామ ఉయ్యాలో, అంటు ఉయ్యాల పాటలు, జానపదంలో నుంచి వచ్చే తెలంగాణ పాటలతో రాష్ట్రం మార్మోగనుంది. తొమ్మిది రోజుల పాటు మహిళలు ఎంతో ఘనంగా నిర్వహించే ఈ పండుగకు ఎంతో విశిష్టత కూడా ఉంది.  అడవిపూలైన గుమ్మడి, తంగేడు, బంతి, గునుగు, తామరలాంటి పూలతో అందంగా అలంకరించి అనంతరం వాడవాడనా మహిళలంతా ఒకేచోట చేరుకుని సాయంత్ర సమయాల్లో అమ్మవారి పాటలు జానపద నృత్యాలు, కోలాటాలు ఇలా రకరకాలుగా తొమ్మిది రోజుల పాటు అమ్మవారిని కొలుస్తారు.

తొమ్మిదో రోజున పెద్ద బతుకమ్మలను పేర్చి మహిళలంతా వాయనాలు ఇచ్చుకుని గ్రామచెరువులో బతుకమ్మలను నిమజ్జనం చేస్తారు. వివిధ రకాల పూలతో అందంగా అలంకరించిన పూల బతుకమ్మలను గ్రామంలోని చెరువులో నిమజ్జనం చేయడం అనవాయితీ. అయితే అనాదిగా వస్తున్న ఈ ఆచారం వెనుక శాస్త్రపరిజ్ఞానం కూడా ఉందని పెద్దలంటున్నారు.

వర్షాకాలంలో వచ్చి చేరిన నీటిలో ప్రజలకు హనిచేసే అతిసూక్ష్మక్రిములుంటాయని, చెరువులో వేసే బ్రతుకమ్మపూలతో క్రిములు నశింపచేస్తాయని దీంతో చెరువునీటిని వాడినవారికి కలరా, మలేరియా లాంటి వ్యాధులు సోకకుండా ఉంటాయని చెబుతున్నారు.  అలాగే శరద్ఋతువులో ప్రారంభమయ్యే శరన్నవరాత్రుల్లో గౌరమ్మ రూపంలో అమ్మవారిని కొలుస్తుంటారు. అయితే పూలన్నీ శ్రీచక్ర స్వరూపంలో పేర్చి అందులో మధ్యన పసుపుతో తయారు చేసిన గౌరమ్మలను ఉంచి అమ్మవారి పాటలతో ప్రదక్షణా పూర్వకంగా తిరగడం వల్ల అమ్మవారి అనుగ్రహం కలుగుతుందని భక్తుల విశ్వాసం. 

భాధ్రపద అమావాస్య మొదలుకుని ఎనిమిదిరోజుల పాటు చిన్నబ్రతుకమ్మలను పేర్చిన మహిళలు తొమ్మిదవరోజున పెద్దబ్రతుకమ్మలను తయారు చేసి పూజించిన అనంతరం డప్పుచప్పుళ్ల మధ్య గ్రామంలోని నిర్దేశిత ప్రాంతానికి వెళ్తారు. మహిళలందరు ఒకేదగ్గర చేరుకుని కొత్తబట్టలు,సత్తుపిండ్లు ఇలా అన్ని సమకూర్చుకున్నతర్వాత వాయనాలు ఇవ్వడంతో బ్రతుకమ్మ పండుగ పూర్తవుతుంది.