మహిళ + ఇ బి సి = బీహార్ సునామీ

మొత్తం 243 స్థానాలకు గాను, ఎన్‌డిఎ కూటమి 200కు పైగా సీట్లను  కైవసం చేసుకుంది. మరోవైపు, తేజస్వి యాదవ్ నేతృత్వంలోని మహాఘట్‌బంధన్ (ఎంజీబీ) కేవలం 35 స్థానాలకు  కుప్పకూలింది. 2020 ఎన్నికల్లో 110 సీట్లు  గెలిచిన ఎంజీబీ ఈసారి ఘోర పరాజయాన్ని చవిచూసింది. ఎన్‌డిఎ విజయం మూడు స్తంభాలపై ఆధారపడి ఉంది. భారతీయ జనతా పార్టీ (బిజెపి) 89 స్థానాలు గెలుచుకుని  అతిపెద్ద ఏకైక పార్టీగా  అవతరించింది. ప్రధాని మోదీ ‘గ్యారెంటీ’  బలంగా పనిచేసింది.

అయితే, ఈ ఎన్నికల అసలు హీరో ముఖ్యమంత్రి నితీష్ కుమార్. 2020 ఎన్నికలలో కేవలం 43 స్థానాలకు  పడిపోయిన ఆయన జనతాదళ్ (యునైటెడ్), ఈసారి 85 స్థానాలకు  ఎగబాకింది. 20 ఏళ్ల పాలన  తర్వాత కూడా, నితీష్ కుమార్ ఒక ‘ఫీనిక్స్’  పక్షిలా తిరిగి నిలబడ్డారు. మూడవది, చిరాగ్ పాశ్వాన్ (ఎల్జేపీ-ఆర్వీ). 2020లో ‘స్పాయిలర్’  పాత్ర పోషించిన ఆయన, ఈసారి ఎన్‌డిఎలో భాగంగా 19 సీట్లు  గెలిచి, కూటమి విజయానికి బలమైన మద్దతు ఇచ్చారు.

ఈ ఫలితాలు తేజస్వి యాదవ్‌కు  రాజకీయంగా పెద్ద దెబ్బ. 2020లో 75 సీట్లతో  అతిపెద్ద పార్టీగా ఉన్న రాష్ట్రీయ జనతా దళ్ (ఆర్జేడీ), ఈసారి కేవలం 25 సీట్లకు  పరిమితమైంది. కాంగ్రెస్ పార్టీ ప్రదర్శన మరింత దయనీయంగా ఉంది. 61 స్థానాల్లో పోటీ చేసి, కేవలం 6 స్థానాలు  గెలుచుకుంది. ఇది ఎంజీబీ కూటమికి బలం కాకుండా, భారంగా  పరిణమించింది. ఈ చారిత్రక విజయానికి ప్రధాన కారణం మహిళా ఓటర్లు. 1951 తర్వాత బీహార్‌లో ఇదే అత్యధిక ఓటింగ్ శాతం (67.13%). మహిళల పోలింగ్ 71.78%గా నమోదైంది. పురుషుల పోలింగ్ కేవలం 62.98%గా ఉంది.

తేజస్వి యాదవ్ “ప్రతి కుటుంబానికి ఒక ప్రభుత్వ ఉద్యోగం”  అంటూ ‘ఆశ’ను అమ్మివేయాలని చూశారు. కానీ, ఓటర్లు, ముఖ్యంగా మహిళలు, ‘ఆచరణ’కు ఓటు వేశారు. నితీష్ కుమార్ ఇప్పటికే అందించిన సంక్షేమం వారిని ఆకట్టుకుంది. ‘జీవిక’ స్వయం సహాయక బృందాలు , మహిళలకు నేరుగా రూ. 10,000 ఆర్థిక సహాయం  వంటి పథకాలు ఎన్డీయే వైపు బలమైన మొగ్గుకు కారణమయ్యాయి.ఆర్జేడీ  పాలన నాటి ‘జంగిల్ రాజ్’  భయాలు, శాంతిభద్రతల అంశం  కూడా మహిళల ఓటింగ్‌ను ప్రభావితం చేశాయి.

చీలిపోయిన ప్రతిపక్ష ఓటు

ఎంజీబీ ఓటమికి ‘డబుల్ స్పాయిలర్’ ప్రభావం మరో కారణం. రాజకీయ వ్యూహకర్త ప్రశాంత్ కిషోర్ (జేఎస్పీ) పార్టీ సుమారు 3.5% ఓట్లను  చీల్చింది. ఈ ఓట్లు ప్రధానంగా ఎంజీబీకి రావాల్సిన ప్రభుత్వ వ్యతిరేక ఓట్లు. అదేవిధంగా, అసదుద్దీన్ ఒవైసీ (ఏఐఎంఐఎం) 5 సీట్లు గెలుచుకుంది. సీమాంచల్ ప్రాంతంలో ఇది ఎంజీబీ సాంప్రదాయ ముస్లిం ఓటు బ్యాంకును  దెబ్బతీసింది. ఈ రెండు పార్టీల కారణంగా ప్రతిపక్ష ఓటు బ్యాంకు విచ్ఛిన్నమై, ఎండిఎ భారీ ఆధిక్యానికి మార్గం సుగమం అయ్యింది.

ఈ తీర్పు బీహార్ రాజకీయ నమూనాలో స్పష్టమైన మార్పును సూచిస్తుంది. లాలూ ప్రసాద్ యాదవ్ కాలం నాటి ‘ఎం-వై’ (ముస్లిం-యాదవ్)  సమీకరణం పూర్తిగా విఫలమైంది. దానికి బదులుగా, నితీష్ కుమార్ నిర్మించిన ‘ఎంఈ’ (మహిళ+ఈబీసీ)  కూటమి గెలిచింది. 1970లలో కర్పూరీ ఠాకూర్ ఈబీసీ రాజకీయాలకు  పునాది వేశారు.

ప్రతిపక్ష ఇండియా కూటమి  వ్యూహాత్మకంగా విఫలమైంది. ఆర్జేడీ వంటి బలమైన ప్రాంతీయ పార్టీలు కూడా, జాతీయ కూటముల మద్దతు లేకుండా ఒంటరిగా గెలవలేవని ఈ తీర్పు నిరూపించింది. జెడియు, ఎల్జేపీ (ఆర్వీ) వంటి పార్టీల మనుగడ, జాతీయ కూటములతో పొత్తు పెట్టుకోవడంపైనే  ఆధారపడి ఉందని స్పష్టమైంది. మొత్తం మీద, బీహార్ ప్రజలు భవిష్యత్తు ‘వాగ్దానాల’ కంటే, వర్తమాన ‘డెలివరీ’కి పట్టం కట్టారు. ‘ఉద్యోగం’ ఆశల కంటే, ‘సంక్షేమం’ అందించిన స్థిరత్వానికే వారు ఓటు వేశారు