నీరజ చౌదరి
లోక్‌సభ ఎన్నికలలో సీట్ల సంఖ్య తగ్గిన ఐదు నెలల తర్వాత, పొరపాట్లను త్వరగా సరిదిద్దుకోగల సామర్థ్యాన్ని మహారాష్ట్రలో బిజెపి అఖండ విజయం వివరిస్తుంది. ఏ ప్రభుత్వమైనా అసంతృప్తిని ఎదురైనప్పుడు అధికారాన్ని నిలబెట్టుకోవడానికి అన్ని విధాలా ప్రయత్నాలు చేస్తుంది.
భాగస్వాములచే నెట్టివేతలు, వత్తిడులకు బదులుగా రాజకీయంగా సుస్థిర ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేయాలని పార్టీలో చాలామంది ఆశించారు. అసెంబ్లీ ఎన్నికల సంఖ్యను బట్టి చూస్తే – బిజెపి అత్యధిక స్ట్రైక్ రేట్‌ను నమోదు చేసింది. అది ముఖ్యమంత్రి ఏక్‌నాథ్ షిండే నేతృత్వంలోని తన మిత్రపక్షమైన శివసేన, అజిత్ పవార్ నేతృత్వంలోని నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ (ఎన్‌సిపి)పై కూడా ఆధారపడనవసరం లేదు. అయినప్పటికీ అది ప్రయత్నించి వారిని వెంట తీసుకెళ్లవచ్చు.
శివసేన, ఎన్‌సిపిలలో తాను నిలిపిన అభ్యర్థుల నుండి గెలిచిన స్వతంత్రులతో పాటు విజేతలను బిజెపి తన వైపుకు చేర్చుకోవడానికి ప్రయత్నించవచ్చు. కాలక్రమేణా శరద్ పవార్‌కు చెందిన గణనీయంగా బలహీనపడిన ఎన్‌సిపి (ఎస్‌పి), ఉద్ధవ్ ఠాక్రే సేన (యుబిటి) కూడా పచ్చటి పచ్చిక బయళ్లను చూసి అధికార పక్షానికి వెళ్లే అవకాశం ఉంది. మొత్తం సంఖ్యాబలంను చూస్తే షిండేను ముఖ్యమంత్రిగా చేయకున్నా, మహాయుతితో కలిసి ఉండడం మినహా మరో మార్గం ఆయనకు ఉండకపోవచ్చు.
షిండే, అజిత్ పవార్ “అస్లీ (నిజమైన)” గా ఉద్భవించారని సేన, ఎన్‌సిపి థాకరే, 84 ఏళ్ల పవార్‌లకు ఇదే చివరి ఎన్నికలు అని ప్రచారం సందర్భంగా సూచించిన పరిణామాలు నెలకొన్నాయి. కానీ అప్పుడు ఆయన నేతృత్వంలోని పలచబడిన సమూహం ఏమవుతుంది? లోక్‌సభ ఎన్నికల సందర్భంగా ఆయన మాట్లాడిన విధంగా తన పార్టీని కాంగ్రెస్‌లో విలీనం చేసే అవకాశాన్ని పవార్ ఇప్పుడు ఉపయోగిస్తారా?
లడ్కీ బహిన్ యోజనతో మహిళా సాధికారికత
లడ్కీ బహిన్ యోజన, మహిళలకు చేతిలో నగదును అందించడం ద్వారా వారికి సాధికారత కల్పించడం, మహాయుతికి గేమ్-ఛేంజర్‌గా నిరూపించబడింది. ఇది కేవలం ఐదు నెలల్లో సాధ్యమైనది. ఈ పథకం గత సంవత్సరం మధ్యప్రదేశ్‌లో లాడ్లీ బెహనా పథకం నుండి ప్రేరణ పొందినట్లే దాని మ్యాజిక్ పని చేసింది. ఇతర పార్టీలు ఇప్పుడు విస్మరించడం లేదా రద్దు చేయడం కష్టంగా భావించే ఎన్నికలను గెలవడానికి మహారాష్ట్ర ఒక నమూనాను విసిరింది.
ఇటువంటి పథకాలు శక్తివంతమైన ఓటు బ్యాంకుగా ఉద్భవించిన మహిళలను శక్తివంతం చేసినప్పటికీ, దేశ రాజకీయ ఆర్థిక వ్యవస్థ, ఆర్థిక ఆరోగ్యంపై ప్రభావం చూపుతాయి. మహారాష్ట్ర ఇప్పటికే అప్పుల భారంతో కొట్టుమిట్టాడుతోంది. మళ్లీ అధికారంలోకి వస్తే నెలవారీ చెల్లింపును రూ.1,500 నుంచి రూ.2,100కి పెంచుతామని హామీ ఇచ్చిన కొత్త ప్రభుత్వం 2.5 కోట్ల మంది మహిళలను ఆదుకునేందుకు ఏటా రూ.63,000 కోట్లు వెచ్చించాల్సి వస్తోంది.
లడ్కీ బహిన్ పథకం కింద గడచిన నాలుగు నెలల్లో పెద్ద సంఖ్యలో మహిళల చేతుల్లో డబ్బు పెట్టిన దక్షత అసామాన్యమైనది. మరాఠ్వాడా మీదుగా ప్రయాణిస్తున్నప్పుడు, గ్రామాల్లో లేదా రాజకీయ ర్యాలీలలో డబ్బు అందుకోని ఒక్క మహిళను నేను కలవలేదు. బట్వాడా చేయాలనే సంకల్పం ఉన్నప్పుడు ప్రభుత్వం ఏమి చేయగలదో చూపించింది.
కానీ ఫలితాలు వెలువడకముందే, ముంబయిలోని మంత్రాలయ అధికారులు ఈ పథకాన్ని అమలు చేయడానికి 24 గంటలూ పనిచేశారు. ఆర్థిక సంక్షోభం కారణంగా ఇప్పటికే ఉన్న, భవిష్యత్తు ప్రాజెక్టుల మందగమనానికి దారితీసింది. ఇది కొత్త ప్రభుత్వం ముందున్న ప్రధాన సవాళ్లలో ఒకటిగా మారనుంది.
బిజెపి నుండే తదుపరి ముఖ్యమంత్రి!
మహాయుతికి తదుపరిది ముఖ్యమంత్రి ఎవరనే విషయంపై నిర్ణయం తీసుకోవాల్సి ఉంది. షిండే, దేవేంద్ర ఫడ్నవీస్, లేదా బీజేపీకి చెందిన మరొకరు, ఇది తమ సొంతం కావాలనుకోవచ్చు. తన జూనియర్ మిత్రుల నుండి ఎక్కువ జోక్యం లేకుండా పాలనను కొనసాగించేందుకు తామే ఉండాలని కోరుకొంటుంది.
బీజేపీ విజయం మరో ప్రశ్నను లేవనెత్తుతుంది. ఫడ్నవీస్‌పై సానుభూతి అంశం బిజెపికి మద్దతునిచ్చిందా? ఎంవిఎ ప్రభుత్వాన్ని పడగొట్టి 2023లో మహాయుతి అధికారంలోకి వచ్చినప్పుడు, బిజెపి అధిష్టానం అకస్మాత్తుగా ఆయనను సిఎం ఫ్రంట్‌రన్నర్ నుండి షిండే ఆధ్వర్యంలోని ఇద్దరు డిప్యూటీ సిఎంలలో ఒకరికి తగ్గించింది. ఫడ్నవీస్‌ను ప్రభుత్వం బయట ఉండేందుకు కూడా అనుమతించలేదు. బీజేపీ విజయం ఆయన గౌరవానికి నిదర్శనం అవుతుంది.
మహా వికాస్ అఘాడి (ఎంవిఎ) 48 లోక్‌సభ స్థానాల్లో 30 గెలుచుకున్న లోక్‌సభ ఎన్నికల సమయంలో పవార్, థాకరేల పట్ల సానుభూతి కారకంగా ఉందని నమ్ముతారు. అయితే, రాజకీయాల్లో సానుభూతి ఒకటి కంటే ఎక్కువసార్లు కనిపించకపోవచ్చు. బిజెపి విజయానికి నిస్సందేహంగా ఇతర కారణాలు ఉన్నాయి.
వాటిలో ప్రధానమైనది లోక్‌సభ ఎన్నికల మాదిరిగా కాకుండా ఆర్‌ఎస్‌ఎస్ చురుకైన పాత్ర. నాగ్‌పూర్‌ ప్రధాన కార్యాలయమైన సంఘ్‌కు మహారాష్ట్ర ఎన్నికలు ప్రతిష్ఠాత్మకమైన అంశం. విదర్భలో మొత్తం 62 స్థానాలకు గానూ 40 స్థానాల్లో బీజేపీ విజయం సాధించింది. ఈ ప్రాంతం ఒకప్పుడు కాంగ్రెస్ కంచుకోటగా పరిగణించబడింది. కాంగ్రెస్‌తో బిజెపి ప్రత్యక్ష పోటీలో పాల్గొన్న ప్రదేశం.
ఓబీసీ కేటగిరీ కింద కోటా ఇవ్వాలని ఒత్తిడి చేసిన మరాఠాల కంటే ఓబీసీలు బీజేపీ వెనుక సమీకృతం అయ్యారు. దళితులు కూడా లోక్‌సభ ఎన్నికల సమయంలో చేసినంతగా ఎంవిఎతో నిలబడలేదని తెలుస్తోంది. బహుశా అప్పుడు కాంగ్రెస్ లేవనెత్తిన “రాజ్యాంగాన్ని రక్షించండి” నినాదం నిజంగా రాష్ట్ర ఎన్నికలకు కారకం కాదని వారు భావించారు.
ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ తన ప్రచారానికి మించి బీజేపీ ఎన్నికల ప్రచారంలో పరిణామాన్ని మహారాష్ట్ర ఫలితాలు సూచిస్తున్నాయి. హర్యానాలో మాదిరిగానే, మహారాష్ట్రలో కూడా మోదీ గతంలో రాష్ట్ర పోరాటాలలో చేసిన మెరుపు దాడులతో పోలిస్తే కొన్ని ర్యాలీలలో మాత్రమే ప్రసంగించారు. ఆయన ఎక్కువగా కనిపించలేదు. (ఆ విషయంలో రాహుల్ గాంధీ కూడా క్రియాశీలక పాత్ర పోషించలేదు).
రాష్ట్ర నాయకులు, సంస్థాగత యంత్రాంగాలు, ఎన్నికల్లో గెలవడానికి ఉపయోగించే సంస్థాగత యంత్రాంగం గురించి, మోదీ, షా నేతృత్వంలోని బిజెపి దృష్టి సారించింది.
జార్ఖండ్, ప్రియాంక విజయం
మనీలాండరింగ్ కేసులో జైలులో ఉన్న హేమంత్ సోరెన్ పట్ల సానుభూతి కారణంగా జార్ఖండ్ రాష్ట్రాన్ని మెజారిటీతో నిలుపుకున్న ఇండియా కూటమికి కొంత ఉత్సాహాన్ని తెచ్చిపెట్టింది. ఈ కూటమి గిరిజనుల మద్దతును నిలుపుకుంది. సంక్షేమ పథకాలను ఆకర్షణీయంగా ఉంచింది. వాటిలో ప్రముఖమైనది అణగారిన వర్గాల మహిళల కోసం మైయా సమ్మాన్ యోజన.
తన తండ్రి, జేఎంఎం సహ వ్యవస్థాపకుడు శిబు సోరెన్ కూడా సాధించని విజయాన్ని సాధించిన సోరెన్‌లో ఒక కొత్త గిరిజన తారగా ఈ విజయం సాధించబడింది.
మరోవంక, లోక్‌సభలో ప్రతిపక్ష నాయకుడు రాహుల్ గాంధీ ఖాళీ చేసిన వయనాడ్ నుండి ప్రియాంక గాంధీ వాద్రా గెలుపొందడం గురించి కొంచెం. 4.1 లక్షల ఓట్ల తేడాతో ఆమె భారీ విజయం సాధించడం, నిరుత్సాహానికి గురైన కాంగ్రెస్‌కు ధైర్యాన్ని ఇస్తుంది. లోక్‌సభలో సోదర-సోదరీ ద్వయం దాడితో బిజెపి ఇప్పుడు పోరాడవలసి ఉంటుంది. ఇది ప్రభుత్వాన్ని జవాబుదారిగా చేసేందుకు ప్రతిపక్షాలకు కొంత ఉత్సాహం కలిగించవచ్చు.
(ది ఇండియన్ ఎక్స్ ప్రెస్ నుండి)
More Stories
ఈ సమావేశాల్లోనే జమిలి ఎన్నికల బిల్లు
బాంగ్లాలో హిందువులపై మారణకాండ పట్ల భారత్ చర్యలు చేపట్టాలి
భగవద్గీతలోని సర్వకాలీన విజ్ఞానం