సి. సుబ్రహ్మణ్యం, సీనియర్ జర్నలిస్ట్
దేశవ్యాప్తంగా రాజకీయ ప్రకంపనలు సృష్టించి, ఒకప్పుడు ఉన్నత స్థానాల్లో అవినీతికి పర్యాయపదంగా ఉన్న బోఫోర్స్ కుంభకోణం మళ్లీ వెలుగులోకి వచ్చింది. దశాబ్దాల తరబడి అనేక మలుపులు, న్యాయస్థానం పోరాటాల తర్వాత, 1980ల నుండి రూ.64 కోట్ల ముడుపులు కేసుపై దర్యాప్తును పునరుద్ధరించడానికి కేంద్ర దర్యాప్తు సంస్థ సీబీఐ నిర్ణయాత్మక చర్య తీసుకుంది.
ఇది భారతదేశ రక్షణ సామర్థ్యాలను పెంపొందిస్తుందని వాగ్దానం చేసిన ఒప్పందం, కానీ దాని ప్రజాస్వామ్య పునాదులను కదిలించింది. స్వీడన్‌కు చెందిన ఆయుధ తయారీ సంస్థ బోఫోర్స్‌తో రూ. 1,437 కోట్ల హోవిట్జర్ కాంట్రాక్టును పొందేందుకు లంచం తీసుకున్నట్లు ఆరోపించిన బోఫోర్స్ కుంభకోణంపై సీబీఐ మళ్లీ దృష్టి సారించింది. సిబిఐ ఇప్పుడు అమెరికాకు అధికారిక న్యాయపరమైన అభ్యర్థనను పంపడానికి సిద్ధమవుతోంది.
దశాబ్దాల క్రితం కుంభకోణాన్ని వెలికితీయడంలో కీలక పాత్ర పోషించిన ప్రైవేట్ ఇన్వెస్టిగేటర్ మైఖేల్ హెర్ష్‌మన్ నుండి క్లిష్టమైన సమాచారాన్ని కోరింది. ఫెయిర్‌ఫాక్స్ గ్రూప్‌లో మాజీ ఇన్వెస్టిగేటర్ అయిన హెర్ష్‌మన్ దర్యాప్తును అప్పటి కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం ఉద్దేశపూర్వకంగా పట్టాలు తప్పిందని చాలా కాలంగా వాదించారు. 2017లో, అతను కేసు గురించి ‘సంచలన సమాచారం’ పంచుకోవడానికి సంసిద్ధత వ్యక్తం చేశారు. భారత్ లో ప్రైవేట్ డిటెక్టీవ్ ల సదస్సులో పాల్గొనేందుకు వచ్చిన సందర్భంగా ఈ కేసు గురించి పలు వాఖ్యలు చేశారు.
అయితే ఈ విషయమై ఇప్పటి వరకు మౌనం వహించిన సీబీఐ తాజాగా లెటర్స్ రోగేటరీ ద్వారా చట్టపరమైన యంత్రాంగాన్ని ఉపయోగించాలని ఎంచుకుంది. ఫిబ్రవరి, 2018లో ఈ కేసును ఉపసంహరించు కొంటున్నట్టు దాఖలు చేసిన పిటీషన్ ను ఉపసంహరించు కొనేందుకు అనుమతి కోరుతూ మే, 2019లో ఢిల్లీ స్పెషల్ కోర్టులో ఓ పిటిషన్ దాఖలు చేసింది. అయితే, ఆ తర్వాత ఎటువంటి పురోగతి లేదు.
ఇప్పుడు తాజాగా, అమెరికాకు న్యాయపరమైన అభ్యర్ధనను పంపేందుకు అనుమతి కోరింది. సాక్ష్యం పొందడంలో సహాయం చేయడానికి భారతీయ కోర్టు నుండి అమెరికా కౌంటర్‌పార్ట్‌కు పంపే అధికారిక అభ్యర్థన. 2023 చివరి నుండి అమెరికా అధికారులకు పదే పదే రిమైండర్‌లు చేసిన తర్వాత ఎలాంటి ఫలితాలు రాకపోవడంతో ఈ చర్య తీసుకుంది.
లెటర్స్ రోగేటరీ అనేది అంతర్జాతీయ పరిశోధనలలో, ముఖ్యంగా బోఫోర్స్ కుంభకోణం వంటి క్లిష్టమైన కేసులలో కీలకమైన సాధనం. ముఖ్యంగా, అవి ఒక దేశ న్యాయ స్థానం నుండి మరొక దేశానికి అధికారిక అభ్యర్థనలు, సాక్ష్యాలను సేకరించడంలో న్యాయ సహాయం కోరుతూ ఉంటాయి. అయితే, అటువంటి అభ్యర్థనల విజయం అంతర్జాతీయ సంబంధాలు, బ్యూరోక్రాటిక్ సామర్థ్యం, విదేశీ అధికారుల సహకారం వంటి పలు అంశాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
ఈ సందర్భంలో, దర్యాప్తును ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి అమెరికా ప్రతిస్పందన చాలా కీలకం. ఇప్పుడు దర్యాప్తు ఎందుకు? దశాబ్దాలుగా నిష్క్రియాపరత్వం వహించిన సీబీఐ మళ్లీ ఈ కేసును ఎందుకు కొనసాగిస్తోంది? వంటి ప్రశ్నలను ఎదుర్కోవాల్సి ఉంటుంది. బోఫోర్స్ కేసు వివాదాలు పలు చట్టపరమైన అడ్డంకులను చూసింది.
టైమ్‌లైన్‌ను శీఘ్రంగా పరిశీలిద్దాం
• 2004లో మాజీ ప్రధాని రాజీవ్ గాంధీని ఢిల్లీ హైకోర్టు నిర్దోషిగా ప్రకటించింది
• ఒక సంవత్సరం తర్వాత, హిందూజా సోదరులపై అభియోగాలు రద్దు చేశారు.
• 2011 నాటికి, సిబిఐ ప్రాసిక్యూషన్‌ను ఉపసంహరించుకోవడంతో, ఆరోపించిన మధ్యవర్తి ఒట్టావియో క్వాట్రోచి విడుదలయ్యాడు.
ఈ ఎదురుదెబ్బలు ఉన్నప్పటికీ, రాజకీయ జోక్యం, సంస్థాగత వైఫల్యాల గురించి పదేపదే ఆరోపణలతో కేసు ప్రజల జ్ఞాపకం నుండి మసకబారడానికి నిరాకరించింది. బోఫోర్స్ కేసు ఎప్పుడూ భారీ రాజకీయ కలకలం సృష్టిస్తూనే ఉంది. ఇప్పుడు దాన్ని పునరుద్ధరించడం వల్ల బహుళ ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగపడుతుంది.
అవినీతి పట్ల ఏమాత్రం రాజీ పడే ప్రసక్తి లేదనే సందేశాన్ని పంపడం లేదా ఎన్నికల లాభాల కోసం పాత వివాదాలను రేకెత్తించడం కావచ్చు. అయితే, ఉద్దేశ్యంతో సంబంధం లేకుండా, సీబీఐ చివరకు న్యాయం చేయగలదా? అని ప్రజలు నిశితంగా గమనిస్తున్నారు. బోఫోర్స్ కుంభకోణం కేవలం రూ. 64 కోట్ల ముడుపులకంటే ఎక్కువ. ఇది ప్రజా జీవితంలో పారదర్శకత, జవాబుదారితనం కోసం ఒక పోరాటాన్ని సూచిస్తుంది.
ఇది దాదాపు నాలుగు దశాబ్దాలుగా సాగిన పోరాటాన్ని సూచిస్తుంది. కాబట్టి, మనం ఇక్కడ నుండి ఎక్కడికి వెళ్తాము? సిబిఐ న్యాయపరమైన అభ్యర్థన రాబోయే వారాల్లో అమెరికా అధికారులకు పంపుతారు. ఈ చర్య ఎట్టకేలకు సత్యాన్ని వెలికితీస్తుందా? లేక సుదీర్ఘ జాప్యం సాగడంలో మరో అధ్యాయం అవుతుందా? అనేది చూడాలి.
More Stories
ఢిల్లీ యూనివర్సిటీ ఎన్నికల్లో ఎబివిపి ఘన విజయం
బీహార్ లో ఎన్డీఏ – మహాఘట్ బంధన్ నువ్వా నేనా?
హిండెన్బర్గ్ ఆరోపణలపై అదానీకి సెబీ క్లీన్చిట్