* తారిఖ్ రెహమాన్ రాజకీయ దృక్పథం, వ్యాఖ్యలను ప్రశ్నించిన తస్లీమా
17 ఏళ్ల ప్రవాసం తర్వాత బంగ్లాదేశ్కు తిరిగి వచ్చిన బంగ్లాదేశ్ నేషనలిస్ట్ పార్టీ (బీఎన్పి) తాత్కాలిక చైర్మన్ తారిఖ్ రెహమాన్ రాజకీయ దృక్పథం, వ్యాఖ్యలను ప్రశ్నిస్తూ బంగ్లాదేశ్ రచయిత్రి తస్లీమా నస్రీన్, ఆయనపై తీవ్ర విమర్శలు గుప్పించారు. ఎక్స్లో ఒక సుదీర్ఘ పోస్ట్లో, దాదాపు రెండు దశాబ్దాలుగా ప్రజాస్వామ్యం, లౌకికవాదం, ఉదారవాద విలువలకు పునాదిగా ఉన్న దేశమైన ఇంగ్లాండ్ లో గడిపిన తర్వాత, పరిపాలనలో మతపరమైన ఆదర్శాలను ప్రస్తావించడం పట్ల ఆమె విస్మయం వ్యక్తం చేశారు.
ఎవరు గొప్ప ముస్లిం, ఎవరు ఎక్కువ మతోన్మాది, ఎవరు పెద్ద జిహాదీ, ఎవరు భారతదేశానికి ఎక్కువ వ్యతిరేకి అనే దాని గురించి పోటీ పడుతుంటే అప్పుడు మనం మళ్లీ ఇబ్బందుల్లో పడతామని ఆమె హెచ్చరించారు.
“తారిఖ్ జియా 17 సంవత్సరాలు ఒక నాగరిక దేశంలో నివసించారు. ఆ దేశంలో ఆయన ప్రజాస్వామ్యం, లౌకికవాదం, భావప్రకటనా స్వేచ్ఛను అనుభవించారు. ఆ దేశ నాగరికత, సహనం, ఉదారవాద విలువలను అనుభవించారు. ఆ తర్వాత, స్వదేశానికి తిరిగి వచ్చి, ప్రవక్త ముహమ్మద్ న్యాయ ఆదర్శాల ప్రకారం దేశాన్ని పరిపాలించాలనే తన కోరికను వ్యక్తం చేశారు. అల్లా దయ చూపిస్తే అంతా సాధ్యమవుతుందని ఆయన నమ్ముతారు. మరి ఆయన ఇంగ్లాండ్ నుండి ఏమి నేర్చుకున్నారు?” అని ఆమె ప్రశ్నించారు.
ఆ దేశంలో ఏ రాజకీయ నాయకుడైనా దేశాన్ని పరిపాలించే బాధ్యతను ఒక ఊహాజనిత సృష్టికర్తకు అప్పగిస్తారా? అంటూ ఆమె నిలదీశారు. మార్టిన్ లూథర్ కింగ్ జూనియర్ చారిత్రాత్మక 1963 ప్రసంగంతో పోలుస్తూ, రెహమాన్ “నాకు ఒక కల ఉంది” అనే పదబంధాన్ని ఉపయోగించడాన్ని కూడా నస్రీన్ తప్పుబట్టారు.
“తారిఖ్ జియా ఒక ముఖ్యమైన పదబంధాన్ని పునరావృతం చేశారు: ‘నాకు ఒక కల ఉంది.’ 1963లో, మార్టిన్ లూథర్ కింగ్ జూనియర్, లింకన్ మెమోరియల్ వద్ద 250,000 మంది ప్రజల సమక్షంలో తన చారిత్రాత్మక ప్రసంగంలో ‘నాకు ఒక కల ఉంది’ అని అన్నారు. ఆ కల సమానత్వం గురించి—మానవుల మధ్య ఎలాంటి వివక్ష లేని ప్రపంచం గురించి. తారిఖ్ జియా ఎంతవరకు వివక్ష లేని సమాజాన్ని నిర్మించగలరు? లేదా కనీసం అలా చేయడానికి ప్రయత్నిస్తారా? నేను అలా అనుకోవడం లేదు” అంటూ ఆమె ఎద్దేవా చేశారు.
ప్రవక్త ముహమ్మద్ బోధనలలో ఎలాంటి న్యాయం ఉందో అని ఆమె ఆశ్చర్యపోయింది. కాబాలోని బహుదైవారాధకుల 360 విగ్రహాలను పగలగొట్టడమా? ఇస్లాంను విశ్వసించని వారి తలలు నరకడమా? బాల్య వివాహాలా? బానిస స్త్రీలపై అత్యాచారం చేయడమా? అవిశ్వాసులను చంపడమా? అని ప్రశ్నిస్తూ మదీనా ఒప్పందం ప్రకారం దేశాన్ని పరిపాలించాలనేది ఒక వికృతమైన కోరిక అంటూ ఆమె మండిపడ్డారు. షేక్ హసీనా కూడా ఒకప్పుడు ఈ విధంగానే కోరుకున్నారని ఆమె చురకలు అంటించారు.
బంగ్లాదేశ్లో నిజమైన సమానత్వం సాధించాలంటే మతాన్ని, రాజ్యాన్ని వేరు చేయాలని, మతం లేదా లింగంతో సంబంధం లేకుండా సమాన హక్కులు కల్పించాలని, ఏ ప్రభుత్వ మతాన్ని అయినా తొలగించాలని ఆమె స్పష్టం చేశారు. “కానీ అల్లా, భగవాన్, దైవం లేదా ఈశ్వరుడి చట్టాలను అమలు చేస్తున్నంత కాలం ఇవేవీ సాధ్యం కాదు. ఆ ఊహాజనిత సృష్టికర్తలు ఎల్లప్పుడూ మానవ హక్కులకు ఆటంకం కలిగిస్తారు” అని తస్లిమా హెచ్చరించారు.
“ప్రభుత్వం మతాన్ని కొనసాగిస్తూ వివక్ష లేని సమాజాన్ని నిర్మించడం సాధ్యం కాదు; స్త్రీ, పురుషులకు సమాన హక్కులు, నిజమైన మత సమానత్వం ఆ విధంగా ఎప్పటికీ సాధించలేము” అని ఆమె తేల్చి చెప్పారు. మత ప్రేరేపిత రాజకీయాల పట్ల హెచ్చరిస్తూ, రెహమాన్ తన వద్ద ఒక “ప్రణాళిక” ఉందని చెప్పడాన్ని కూడా నస్రీన్ ప్రశ్నించారు.
“తారిఖ్, ‘నా దగ్గర ఒక ప్రణాళిక ఉంది’ అని అన్నారు. అది మంచిదే. మేము ఇప్పటికే ఎన్నో పకడ్బందీ ప్రణాళికలను చూశాం. తారిఖ్ ప్రణాళిక వాటికంటే ప్రమాదకరమైనది కాదని ఆశిస్తున్నాను! ప్రణాళిక అనే పదాన్ని ఉపయోగించడం మంచిది. కల అనే పదం—ముఖ్యంగా ‘నాకు ఒక కల ఉంది’ అనే పదబంధం—చాలా ఎక్కువ బరువును కలిగి ఉంటుంది” అని ఆమె తెలిపారు.
విప్లవ నాయకులను రెహమాన్ విధానంతో పోలుస్తూ ఆమె ఇలా రాశారు: “ఇలాంటి కల విప్లవకారులకు ఉంటుంది. ఫిడెల్ కాస్ట్రోకు అది ఉంది. చే గువేరాకు అది ఉంది. నెల్సన్ మండేలాకు అది ఉంది. మార్టిన్ లూథర్ కింగ్కు అది ఉంది. ఈ కల అల్లా నిర్దేశించిన చట్టాలకు అనుగుణంగా లేదు.”
“ఒకవేళ అతని దగ్గర ప్రణాళిక ఉండి, మతం, విజ్ఞానం రెండింటితోనూ ముందుకు సాగాలని భావిస్తే, పరస్పరం విరుద్ధమైన ఈ రెండు వ్యవస్థలను అతను ఎలా నిర్వహిస్తాడో అతనికే తెలియాలి. దేశం జిహాదీలతో నిండిపోయిందని గుర్తుంచుకోవాలి. దేశాన్ని రక్షించడానికి, మత వ్యాపారులకు, హింసాత్మక మత మౌఢ్యవాదులకు, మహిళలను ద్వేషించే జిహాదీలకు వ్యతిరేకంగా యుద్ధం ప్రకటించడం తప్ప వేరే మార్గం లేదు,” అని ఆమె తేల్చి చెప్పారు.
17 సంవత్సరాల తర్వాత తారిఖ్ రెహమాన్ మొదటిసారిగా ఢాకాకు తిరిగి వచ్చిన కొద్ది రోజులకే ఆమె ఈ వ్యాఖ్యలు చేశారు. విమానం దిగిన వెంటనే వేలాది మంది మద్దతుదారులను ఉద్దేశించి మాట్లాడిన రెహమాన్, శాంతిని పాటించాలని కోరారు. ప్రతి పౌరుడు భయం లేకుండా జీవించగలిగే సురక్షితమైన, సమ్మిళిత దేశాన్ని నిర్మిస్తానని ఆయన ప్రతిజ్ఞ చేశారు.
ఇలాంటి మరిన్ని అర్థం లేని ప్రకటనలు చేసిన తర్వాత, అతను చెప్పిన ఒకే ఒక్క మంచి విషయం ఏమిటంటే అన్ని మతాలు, అన్ని వర్గాలు, అన్ని వయసుల వారు, అన్ని లింగాల వారు సురక్షితంగా ఉండే బంగ్లాదేశ్ను నిర్మిస్తానని అని తస్లిమా అభినందించారు. అయితే, అన్ని మతాల ప్రజల భద్రతను అతను నిజంగా కోరుకుంటే, హదీ హత్య గురించి మాత్రమే ప్రస్తావించి, దీపు దాస్ దారుణ హత్య గురించి ఎందుకు ప్రస్తావించలేదు? అది జిహాదీలను సంతోషపెట్టడానికేనా? అని ఆమె ప్రశ్నించారు.
అంతేకాకుండా, జూలై ’24 నాటి జిహాదీ విప్లవంలో అతను కూడా పాల్గొన్నాడని ఆమె గుర్తు చేశారు. “చాలా కాలంగా, మనం బీఎన్పీ, జమాతే ఇస్లామీ మధ్య స్నేహపూర్వక సంబంధాన్ని చూస్తున్నాము. ఈ రెండు పార్టీలకు కలిసి దేశాన్ని నాశనం చేసే అద్భుతమైన సామర్థ్యం ఉంది. అయితే, ఒకవేళ వారు ప్రత్యర్థులుగా మారితే—ఒకరినొకరు వ్యతిరేకించుకుంటే—బహుశా కొంత మంచి జరుగుతుందని ఆశించవచ్చు”, అని ఆమె పేర్కొన్నారు.
మాజీ ప్రధాని షేక్ హసీనాను పదవి నుండి తొలగించిన తర్వాత గత ఏడాది ఆగస్టులో తాత్కాలిక ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చినప్పటి నుండి మైనారిటీ వర్గాలపై, ముఖ్యంగా హిందువులపై దాడుల పట్ల ఆందోళనలు పెరిగిన నేపథ్యంలో రెహమాన్ తిరిగి రావడం జరిగింది. ఇటీవల జరిగిన సంఘటనలలో మైమెన్సింగ్లో 25 ఏళ్ల హిందూ కార్మికుడిని కొట్టి చంపడం కూడా ఉంది. ఇది భారతదేశం, అంతర్జాతీయ సమాజం నుండి ఆందోళనను రేకెత్తించింది.
More Stories
ప్రపంచవ్యాప్తంగా ‘హిందూ జీవన విధానం’కు ఆదర్శంగా నిలుద్దాం
మత మార్పిడి రాకెట్ల నిర్మూలనకు కృత్రిమ మేధస్సు
భారత్ కు ఎదురవుతున్న అతిపెద్ద ప్రమాదం వాయు కాలుష్యమే