ఆర్ఎస్ఎస్ శతాబ్ది ప్రత్యేకం.. 12
ఆర్ జగన్నాథన్,
స్వరాజ్య పత్రిక మాజీ సంపాదకీయ డైరెక్టర్
`లిండీ ఎఫెక్ట్’ అని ఒక విషయం ఉంది. ఇది ఒక ఆలోచన లేదా సాంకేతికత భవిష్యత్తు దీర్ఘాయువు. ఇప్పటివరకు దాని మనుగడ కాలానికి అనులోమానుపాతంలో ఉంటుందని పేర్కొంటున్నారు. మతం లేదా భావజాలంలోని కొన్ని ఆలోచనలు – పెట్టుబడిదారీ విధానం, సోషలిజం – ఎన్ని అవకాశాలు, స్పష్టమైన సవాళ్లు ఉన్నప్పటికీ ఎంతకాలం మనుగడలో ఉన్నాయో? దాని నుండి దాని ఔచిత్యాన్ని అర్థం చేసుకోవచ్చు.
న్యూయార్క్‌లోని ఒక డెలికేటెసెన్ పేరు మీద లిండీ ఎఫెక్ట్ పేరు పెట్టారు. అక్కడ కొంతమంది హాస్యనటులు మొదటి కొన్ని వారాల్లో వారు ఎలా పనిచేశారో దాని ఆధారంగా సమావేశమై వారి ప్రదర్శనల దీర్ఘాయువు గురించి ఊహాగానాలు చేసేవారు. ఈ సంవత్సరం 100 సంవత్సరాలు పూర్తి చేసుకుంటున్న రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ (ఆర్ఎస్ఎస్), లిండీ ఎఫెక్ట్‌కు ఒక నిదర్శనం.
మూడు రాజకీయ నిషేధాలను (1948, 1975, 1992లో), స్వదేశంలో, విదేశాలలో అంతులేని రాక్షసత్వాన్ని, సామాజిక మార్పు వైరుధ్యాలను తట్టుకోగల ఏ సంస్థ అయినా ఒక ప్రధాన ప్రదర్శన. ఒక శతాబ్దాన్ని దాటిన సంఘ్, రాబోయే మార్పులకు అనుగుణంగా పరివర్తన చెందగలిగినంత వరకు రాబోయే 100 సంవత్సరాలు (లేదా కనీసం దానిలో ఎక్కువ భాగం) మనుగడ సాగించే మార్గంలో ఉంటుంది.
ప్రశ్న ఏమిటంటే: బిలియన్ డాలర్ల లాభాలతో కూడిన దిగ్గజ సంస్థలు, కార్పొరేషన్లు రాత్రికి రాత్రే అదృశ్యం కాగలిగినప్పుడు, ముఖ్యంగా తన చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచం నాటకీయంగా మారినప్పుడు, ఆర్ఎస్ఎస్ ఇంత పట్టుదలతో మనుగడ సాగించేలా చేసింది ఏమిటి? ఇది మరే ఇతర సంస్థలాంటిది కాదు కాబట్టి ఇది మనుగడ సాగించింది. ఇది కార్పొరేట్ కాదు. దాని ప్రధాన సంస్థలకు చట్టపరమైన గుర్తింపు లేదు. అయినప్పటికీ కొనసాగింది. ఇది ఒక ఆలోచనపై నిర్మించబడింది. దాని ప్రకటించిన నిబద్ధత మానవ నిర్మాణం. వ్యక్తిగత వ్యక్తిత్వ నిర్మాణం, దేశానికి సామాజిక సేవ.
ఉద్దేశ్యం- విమర్శ
1925లో నాగ్‌పూర్‌లో కేశవ్ బలిరామ్ హెడ్గేవార్ స్థాపించారు. దీని ప్రస్తుత అధిపతి లేదా సర్ సంఘచాలక్ మోహన్ భగవత్ 100 సంవత్సరాలలో ఈ సంస్థకు ఆరవ నాయకుడు. అందువల్ల, హిందూత్వ మార్గంలో దాని సహ-ప్రయాణికులు ఉప్పొంగి, కుంచించుకుపోయినప్పటికీ (హిందూ మహాసభ, రామరాజ్య పార్టీ, 1977లో బిజెపిగా తన రెండవ అవతారంలో తిరిగి ఉద్భవించిన జనసంఘ్ లాగా),ఆర్ఎస్ఎస్ సేంద్రీయంగా మాత్రమే ఎదగాలని ఎంచుకుంది.
ఈ విధంగా, దాని ముఖ్యమైన ఉద్దేశం చెక్కుచెదరకుండా ఉంది. 100 సంవత్సరాల కాలంలో, సంఘ్ తన ప్రత్యర్థులచే కాకుండా, తన సహ-సైద్ధాంతికులు – వి డి సావర్కర్, సీతా రామ్ గోయెల్ నుండి సంజీవ్ కేల్కర్ (2011లో “లాస్ట్ ఇయర్స్ ఆఫ్ ది ఆర్ఎస్ఎస్” అనే పుస్తకం రాశారు) వరకు కూడా తీవ్ర విమర్శలకు గురయింది. నేటికీ, సోషల్ మీడియాలో సంఘ్ కఠినమైన హిందూ విమర్శకులు దీనిని ఒక అనుమానాస్పద సంస్థగా భావిస్తున్నారు.
దీనికి హిందూత్వ లేదా హిందూ హక్కుల పరిరక్షణ పట్ల తీవ్రమైన అంకితభావం లేదు. ఆర్ఎస్ఎస్ పై దాడి చేయడం సులభం కావడానికి ఒక కారణం ఏమిటంటే, అది ఇటీవలి వరకు ఒక సంస్థగా అపారదర్శకంగా ఉండటానికి ఎంచుకుంది. కానీ భగవత్ హయాంలో ఇది మారుతుంది. ఆయన సంఘ్ గురించి పుస్తకాలు రాయమని అంతర్గత వ్యక్తులను ప్రోత్సహించడమే కాకుండా, ప్రముఖ ముస్లిం మేధావులు సహా పౌర సమాజంతో కూడా నిమగ్నమయ్యారు.
ఇప్పటివరకు, బయటి వ్యక్తి రాసిన పుస్తకాలు చదవదగినవి వాల్టర్ కె ఆండర్సన్ రాసిన రెండు పుస్తకాలు. ది బ్రదర్‌హుడ్ ఇన్ సాఫ్రాన్ (1987), ఆర్ఎస్ఎస్: ఎ వ్యూ టు ది ఇన్‌సైడ్ (2018). రెండూ శ్రీధర్ డి డామ్లేతో కలిసి రచించారు. ఆ సంస్థలోని వ్యక్తి అయిన రతన్ శారదా రాసిన అనేక పుస్తకాలు కూడా ఉన్నాయి. ఇవి సంస్థ గురించి, సమస్యల పట్ల దాని విధానం గురించి చాలా వెల్లడిస్తాయి.
సచిన్ నందా రాసిన హెడ్గేవార్ సమగ్ర జీవిత చరిత్ర, హెడ్గేవార్: ఎ డెఫినిటివ్ బయోగ్రఫీ కూడా చాలా అంతర్దృష్టిని కలిగిస్తుంది. సమస్య, స్పష్టంగా, దాని రాజకీయ విమర్శకులతో ఉంది. వారు సంఘ్‌ను అర్థం చేసుకోకుండా దానిని ఖండించాలనుకుంటున్నారు. కాంగ్రెస్ నేతృత్వంలోని జాతీయవాద ఉద్యమంలో ఆర్ఎస్ఎస్ కేంద్ర స్తంభం కాదని చెప్పడం సులభం. కానీ బిఆర్ అంబేద్కర్ గురించి కూడా ఎవరైనా ఇలా ఎందుకు చెప్పరు?
సంస్థలు, నాయకులు రాజకీయ స్వాతంత్ర్యానికి మించి పెద్ద లక్ష్యాలను కలిగి ఉండవచ్చు. సంఘ్ కు హిందూ సమాజాన్ని బలోపేతం చేయడం, అంబేద్కర్ కు సామాజిక సంస్కరణ. ఇవేమీ వారిలో ఎవరినీ స్వాతంత్ర్య వ్యతిరేకులుగా చేయలేదు. భారతదేశంలో ముస్లింలు రెండవ తరగతి పౌరులుగా ఉండాలని సూచించిన ఆకర్షణీయమైన రెండవ సర్ సంఘచాలక్ ఎంఎస్ గోల్వాల్కర్ చేసిన బలమైన ప్రకటనల ఆధారంగా సంఘ్‌ను విమర్శించడం కూడా సాధ్యమే.
కానీ, 2018లో ప్రజలతో జరిగిన ఒక సంభాషణలో, భగవత్ ఆ వివాదాన్ని ముగించారు (కానీ విమర్శకులు ఆయనను అలా చేయడానికి అనుమతించరు). ఈ విషయంపై గోల్వాల్కర్ ఆలోచనలను ఇకపై సంబంధితంగా చూడలేదని పేర్కొన్నారు. స్టాలిన్ లేదా మావో వంటి సామూహిక హంతకుల పట్ల వామపక్షాల అభిప్రాయాలకు మనం అదే తర్కాన్ని వర్తింపజేయనందున, సంఘ్ విమర్శకులు, ప్రధాన స్రవంతి మీడియా ద్వంద్వ ప్రమాణాలు బహిర్గతమయ్యాయి.
విషయం ఏమిటంటే సంస్థలు కాలంతో పాటు మారుతాయి. ఆర్ఎస్ఎస్ కూడా అలా చేసి ఉండవచ్చు. కానీ దాని గతం దాని విమర్శకులకు నేడు రాజకీయంగా విమర్శించడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
సంఘ్ అంటే ఏమిటి?
కొంతమంది సీనియర్ ఆర్ఎస్ఎస్ నాయకులు , రతన్ శారదా పుస్తకాలతో నాకున్న పరిమిత అవగాహన ఆధారంగా, సంఘ్ నిజమైన స్వభావం గురించి నా ఆలోచనలు ఇక్కడ ఇస్తున్నాను:
1. ఇది మతపరమైన సంస్థ కాదు. కానీ జాతీయవాదం, సాంస్కృతిక సమైక్యత ఆలోచనలకు మరింత అనుగుణంగా ఉంటుంది.
2. విమర్శకులు నమ్మే దానికి విరుద్ధంగా, ఈ సంస్థలు సంఘ్ మార్గదర్శకత్వం అవసరమైనప్పుడు తప్ప తన ఫ్రంట్, అనుబంధ సంస్థల వ్యవహారాలలో జోక్యం చేసుకోదు లేదా సూక్ష్మంగా నిర్వహించదు. కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం ప్రవీణ్ తొగాడియా నేతృత్వంలోని విశ్వ హిందూ పరిషత్ (వి హెచ్ పి) తీవ్ర హిందూత్వ రూపం వైపు మొగ్గు చూపుతున్నట్టు అనిపించినప్పుడు ఇది అడుగుపెట్టింది. అవసరమైనప్పుడు అది ఇప్పటికీ బిజెపితో ఆలోచనలను పంచుకోవచ్చు. కానీ అంతిమ నిర్ణయాలు దాని ఫ్రంట్ సంస్థలు లేదా సహచరులవే.
3. ఫ్రంట్ సంస్థల పట్ల దాని విధానం వాటిని అనుబంధ సంస్థలుగా పరిగణించడం కాదు. కానీ వాటి పటిష్ఠతకు అవసరమయ్యే ఆలోచనలుగా పరిగణించడం. దీనికి ఇది తరచుగా తన స్వంత శ్రేణుల నుండి సమర్థులైన నాయకులను, నిబద్ధత కలిగిన వ్యక్తులను ఇస్తుంది. సంఘ్‌ను ఒక రకమైన నాయకత్వం-రుణ కార్యక్రమం (మీరు కోరుకుంటే హిందూ పరిపాలనా సేవగా భావించవచ్చు) ఎందుకంటే చాలా మంది సంఘ్ నాయకులను నిస్వార్థంగా, వినయంగా ఉండేవిధంగా తీర్చిదిద్దారు. అదే సమయంలో సంస్థాగతంగా సామర్థ్యం కలిగి ఉంటారు. ఒకసారి కేటాయించిన తర్వాత, సంఘ్ తన నాయకులను ఉపసంహరించుకోవచ్చు లేదా వారు ఇష్టపడితే అనుబంధ సంస్థతో కొనసాగనివ్వవచ్చు.
4. సంఘ్ సిద్ధాంతకర్తల కంటే కర్తవ్యాలను ఇష్టపడుతుంది. దశాబ్దాలుగా మేధో వ్యతిరేకతకు ఖ్యాతిని పొందింది. అయితే, ఇది ఇప్పుడు పరోక్షంగా కొత్త మేధావుల సమూహానికి మద్దతు ఇవ్వడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. అయితే, ఇది తీవ్రమైన మేధోవాదం లేదా తీవ్రమైన అభిప్రాయాలను కూడా అనుమానిస్తూనే ఉంది.
5. సంఘ్ ఏ విధంగానూ మత పునరుజ్జీవనవాది కాదు. అయినప్పటికీ అది హిందూ సాంస్కృతిక సంప్రదాయాల నుండి తీసుకోబడింది. ఇది హోలీ లేదా దీపావళి వంటి చాలా ముఖ్యమైన హిందూ పండుగలను జరుపుకోదు. కానీ విజయదశమి, గురు పూర్ణిమ దానికి పెద్ద రోజులు. విజయదశమి నాడు, సర్ సంఘచాలక్ తన వార్షిక సందేశాన్ని కార్యకర్తలకు, సమాజానికి అందజేస్తారు. గురు పూర్ణిమ నాడు, శ్రేయోభిలాషులు తమకు సాధ్యమైనంత వరకు సంఘానికి `సమర్పణలు’ (విరాళాలు) ఇస్తారు. సాంస్కృతికంగా హిందూ మతాన్ని అవలంబించాలని కోరుకుంటున్నప్పటికీ, సంఘ్ ఎప్పుడూ హిందూ దేవాలయాలను ప్రభుత్వ నియంత్రణ నుండి విడిపించే ఉద్యమాలలో ముందంజలో లేదు లేదా ఇస్లామిక్ పాలనలో ధ్వంసమైన హిందూ దేవాలయాలను పునరుద్ధరించే కార్యకలాపాలలో పాల్గొనడానికి కూడా పెద్దగా ఆసక్తి చూపడం లేదు. రామ జన్మభూమి ఉద్యమం అది మద్దతు ఇచ్చిన మొదటి, బహుశా చివరి ఉద్యమం. అయితే దాని సభ్యులు ఈ విషయంలో వ్యక్తులుగా తాము కోరుకున్నది చేయడానికి స్వేచ్ఛగా ఉన్నారు.
6. అగ్ర నాయకత్వాన్ని మినహాయించి, చాలా మంది సంఘ్ కార్యకర్తలకు పగటిపూట ఉద్యోగాలు ఉంటాయి. వారు సంస్థ మద్దతుపై ఆధారపడరు. బదులుగా, వారు సంస్థ రోజువారీ నిర్వహణ ఖర్చులను స్వయంగా భరించడం ద్వారా, కొన్నిసార్లు ధనవంతులైన శ్రేయోభిలాషుల సహాయంతో సంస్థకు మద్దతు ఇస్తారు. దీనిని సోదరభావం అని సరిగ్గా సూచిస్తారు. ఎందుకంటే ఒక ప్రయోజనం కోసం ప్రయాణించే ఎవరైనా తరచుగా తోటి స్వయంసేవకులతో ఉంటారు. ఒక ప్రాజెక్ట్ కోసం నిధులు అవసరమైన ఎవరినైనా సహాయం చేయగల వ్యక్తికి సూచిస్తారు.
7. చాలా మందికి ఇప్పటికే తెలిసినట్లుగా, ప్రధాన సైద్ధాంతిక, సాంస్కృతిక శిక్షణ శాఖలలో జరుగుతుంది. వాటిలో ఇప్పుడు దేశవ్యాప్తంగా 80,000 కంటే ఎక్కువ ఉన్నాయి. ఇక్కడే మానవ నిర్మాణం, వ్యక్తిత్వ నిర్మాణం జరుగుతుంది. ఎందుకంటే కొత్తగా నియమితులైన వారు శాఖ సహచరులు, నిర్వాహకుల ప్రభావాలు, ఆలోచనలు, సహాయక ఉనికికి గురవుతారు.
8. సంఘ్ హీరో-ఆరాధన, ఒకే నాయకుడిపై అధికంగా ఆధారపడటాన్ని నిరుత్సాహపరుస్తుంది. అయినప్పటికీ ప్రస్తుత ప్రధాని నరేంద్ర మోదీకి ఇది మినహాయింపుగా కనిపిస్తుంది. టెలివిజన్, సోషల్ మీడియా యుగంలో, జీవితాతీత రాజకీయ నాయకుడిని కలిగి ఉండటం ప్రతికూలత కాదని సంఘ్ బహుశా గ్రహించి ఉండవచ్చు. అయినప్పటికీ అది తన సొంత నాయకులలో వినయం, తక్కువ అంచనా వేయాలని కోరుకుంటుంది.
9. దాని అస్పష్టత కారణంగా, వాస్తవికత భిన్నంగా ఉన్నప్పటికీ సంఘ్ తరచుగా ఒక ఆధిపత్య సంస్థగా వర్ణించబడుతుంది. సంఘ్ అంతర్గతంగా ఆలోచనలకు తెరిచి ఉంటుంది. కానీ ఒక నిర్ణయం తీసుకున్న తర్వాత, సభ్యులు క్రమశిక్షణతో ఉండాలి. వారు వ్యక్తిగతంగా దానితో విభేదించినప్పటికీ దానిని అంగీకరించాలని స్పష్టం చేస్తుంది. క్రమశిక్షణతో కూడిన ప్రజాస్వామ్యం బహుశా సంఘ్‌ను గుర్తించాల్సిన విషయం. వాస్తవానికి, గందరగోళం, తీవ్ర ధ్రువణతలోకి వేగంగా దిగజారిపోతున్న పరిణతి చెందిన ప్రజాస్వామ్యాలలో నిర్ణయాలు ఎలా తీసుకోవాలో దాని ఏకాభిప్రాయ నిర్మాణ నమూనాను అధ్యయనం చేయాలి. దీర్ఘకాలంలో సంస్థాగత సమన్వయంపై లోతైన అధ్యయనం కోసం సంఘ్ ఉత్తమ అంశాలలో ఒకటి.
10. అగ్ర నాయకుడిని సాధారణంగా అంతకు ముందున్న వ్యక్తి ప్రతిపాదిస్తారు. అయితే వారసత్వ ప్రణాళిక సంవత్సరాల ముందుగానే తెలుస్తుంది. ఎందుకంటే సమర్థ నాయకులు తమ ర్యాంకుల ద్వారా పైకి వెళ్తారు. వారి సామర్థ్యానికి ప్రసిద్ధి చెందుతారు.
11. సంఘ్ ఎదుర్కొంటున్న అతిపెద్ద సవాలు మనుగడ లేదా వృద్ధి కాదు. కానీ చివరికి అది సాంస్కృతిక, జాతీయ ఐక్యతకు పెద్ద గుడారంగా ఎలా పనిచేస్తుంది? ఇది కుల ఆధారిత, మత ఆధారిత విభేదాలను నయం చేయడంలో ఏవిధంగా సహాయపడుతుంది? ఇది సమాలోచనలు, రాజీ కోసం ఒక వేదికను అందించడానికి ప్రయత్నించవచ్చు. ముస్లిం ప్రజా మేధావులతో మాట్లాడటానికి ఇది ఒక కసరత్తును ప్రారంభించింది. కానీ ఇప్పటివరకు ఏమీ సాధించలేదు. కానీ జాతీయ ఐక్యతకు ముప్పు కలిగించకుండా సామాజిక, మత సంబంధాలను స్థిరీకరించడానికి ఈ ప్రయత్నం కొనసాగించాలి.
12. సాంకేతికత వేగంగా మానవులను వాడుకలో లేనిదిగా చేస్తున్న యుగంలో, కొత్త తరాలకు సంబంధితంగా ఉండటానికి సంఘ్ తనను తాను తిరిగి ఆవిష్కరించుకోవలసి ఉంటుంది. మరోవైపు, దాని శాఖ వ్యవస్థ స్వయం సహాయం, సేవా ధోరణి సంబంధ నమూనాను నిర్మిస్తుంది. సమాజాలు విచ్ఛిన్నమవుతున్న, వ్యక్తులు ఒంటరితనం, వైరుధ్యాన్ని అనుభవిస్తున్న యుగంలో ఇవి చాలా సందర్భోచితంగా ఉంటాయి. మానవులను మళ్ళీ సామాజికంగా మార్చడానికి దీనికి కొన్ని ఆలోచనలు ఉండవచ్చు.
నా వ్యక్తిగత అభిప్రాయం: భారతదేశం, హిందూ సమాజం, చిత్రంలో సంఘ్‌తో మెరుగ్గా ఉన్నాయి. ఇది కొనసాగింపు, మార్పు, ఐక్యతతో వైవిధ్యం కోసం ఒక ప్రత్యేకమైన భారతీయ నమూనాను అందిస్తుంది. ఏదైనా సంస్థ అంతిమ ఔచిత్యాన్ని ఒక సాధారణ ప్రశ్న ద్వారా నిర్ణయించవచ్చు: అది ఉనికిలో లేకపోతే, ఒక సామాజిక అవసరాన్ని తీర్చడానికి దానిని ఇష్టపడే మరొక సంస్థను కనుగొనాల్సి వస్తుందా?
ఆర్ఎస్ఎస్ విషయంలో, నా సమాధానం ‘అవును’ అని ఉంటుంది. మీరు ముస్లిం అయినా లేదా క్రైస్తవుడైనా, ఆర్ఎస్ఎస్ ఒక సాధారణ కారణం వల్ల సంబంధితంగా ఉంటుంది: సంఘ్ అందరు హిందువులకు ప్రాతినిధ్యం వహించకపోయినా, విస్తృత హిందూ రాజకీయాలతో సంబంధంకు ఇది ఒక ప్రారంభ బిందువును అందిస్తుంది. సంఘ్ వెలుపల, హిందూ సమాజం మొత్తం కంటే భాగాల మొత్తంగా ప్రవర్తిస్తుంది. మీరు ఒక సమూహంతో మాట్లాడలేరు. అది పెద్ద హిందూ సమాజంతో ప్రతిధ్వనిస్తుందని ఊహించలేరు.
(హిందూస్తాన్ టైమ్స్ నుండి)
More Stories
అమరావతిలో 25 బ్యాంకులకు శంకుస్థాపన
డిసెంబ‌ర్ 4,5 తేదీల్లో భారత్ లో పుతిన్ పర్యటన
కేరళ కాంగ్రెస్ ఎమ్యెల్యేపై లైంగిక వేధింపుల కేసు