* తనను పిడిగుద్దులు తినమని పంపారని ఆవేదన!
“క్యా కరుణ్? మియాన్ సాబ్ నే జూటే ఖానే కే లియే అకేలే భేజ్ దియా.” (నేను ఏమి చేయగలను? మియాన్ సాబ్ నన్ను ఒంటరిగా పిడిగుద్దులు తినడానికి పంపాడు.) పాకిస్తాన్ అప్పటి డైరెక్టర్ జనరల్ మిలిటరీ ఆపరేషన్స్ (డిజిఎంఒ) లెఫ్టినెంట్ జనరల్ తౌకిర్ జియా (రిటైర్డ్) జూలై 1999లో భారత సైనిక అధికారులతో జరిగిన కీలకమైన సమావేశంలో తన ఇబ్బందికరమైన రాకను ఆ విధంగా వర్ణించాడు.
ఇది కార్గిల్ యుద్ధాన్ని ముగించడానికి సహాయపడింది. కార్గిల్ యుద్ధం సమయంలో జూలై 1999 ప్రారంభంలో పాకిస్తాన్ దళాలు ఒత్తిడితో వెనక్కి తగ్గడం ప్రారంభించడంతో, అప్పటి ప్రధానమంత్రి అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి జూలై 4న తన పాకిస్తాన్ ప్రధాని నవాజ్ షరీఫ్‌కు ఫోన్ చేసి నియంత్రణ రేఖ (ఎల్ఓసి) దాటి పూర్తిగా వెనక్కి తగ్గడంపై భారత డిజిఎంఒతో చర్చల కోసం తన డైరెక్టర్ జనరల్ మిలిటరీ ఆపరేషన్స్ (డిజిఎంఒ)ను పంపమని కోరారు.
తరువాత, వాజ్‌పేయి ఆదేశాల మేరకు, అప్పటి డీజీఎంఓ లెఫ్టినెంట్ జనరల్ నిర్మల్ చందర్ విజ్ (రిటైర్డ్), డిప్యూటీ డీజీఎంఓ బ్రిగ్ మోహన్ భండారీ (రిటైర్డ్) జూలై 11న అట్టారీలో పాకిస్తాన్ డీజీఎంఓ లెఫ్టినెంట్ జనరల్ తౌకిర్ జియా (రిటైర్డ్)ను కలిశారు. కార్గిల్ యుద్ధం సమయంలో రెండు దేశాల డీజీఎంఓల మొదటి, ఏకైక సమావేశం పరిణామాలను తరువాత లెఫ్టినెంట్ జనరల్‌గా పదవీ విరమణ చేసి ఇప్పుడు రాణిఖేట్‌లో నివసిస్తున్న భండారీ, కార్గిల్ విజయ్ దివాస్ సందర్భంగా గుర్తు చేసుకున్నారు.
తనను ఆశ్చర్యపరిచే విధంగా, లెఫ్టినెంట్ జనరల్ జియా ఒంటరిగా వచ్చారని, ఇది డీజీఎంఓ సమావేశాలకు చాలా అసాధారణమైన విషయ అని చెప్పారు. “షెడ్యూల్ ప్రకారం, మేము జూలై 11న ఉదయం 6.30 గంటలకు ఢిల్లీ నుండి అమృత్‌సర్‌కు బయలుదేరాము. అక్కడ మేము ఉదయం 8.15 గంటలకు చేరుకున్నాము. అక్కడి నుండి, మేము అట్టారికి హెలికాప్టర్ ఎక్కాము.
సమావేశ స్థలానికి చేరుకున్న తర్వాత, నేను పాకిస్తాన్ వైపు తనిఖీ చేయడానికి వెళ్ళినప్పుడు, జియా స్వయంగా నిలబడి, పొగ త్రాగుతూ, తన టోపీని వంకర్లు వేసుకుని కనిపించాడు. సియాచిన్‌పై చర్చల సమయంలో నేను అతనిని 3-4 సార్లు కలిసాను. నేను అతనిని, ‘యే క్యా హై తౌకిర్… అకేలే? (నువ్వు ఒంటరిగా ఎలా ఉన్నావు?)’ అని అడిగాను.
‘క్యా కరుణ్? మియాన్ సాబ్ నే జూటే ఖానే కే లియే అకేలే భేజ్ దియా’ (నేను ఏమి చేయగలను? మియాన్ సాబ్ నన్ను ఒంటరిగా పిడిగుద్దులు తినడానికి పంపాడు),” అని లెఫ్టినెంట్ జనరల్ భండారి నిర్వేదంగా చెప్పుకొచ్చారు, ‘మియాన్ సాబ్’ అనేది అప్పటి పాకిస్తాన్ ప్రధాని నవాజ్ షరీఫ్‌ను సూచిస్తుంది. ప్రతినిధి బృందం లేకుండా ఒక డిజిఎంఒ అటువంటి సమావేశానికి హాజరు కావడం చాలా అసాధారణం.
భారత అధికారులు జియాను కనీసం కొంతమంది పాకిస్తాన్ రేంజర్ అధికారులను లాంఛనప్రాయంగా పిలవమని కోరారు. కొద్దిసేపటికే ముగ్గురు అధికారులు అతనితో వచ్చాడు. అయినప్పటికీ, రెండు వైపుల మధ్య శాంతి చర్చలు జరుగుతున్న సమయంలో కార్గిల్‌లో వారు చేసిన దానికి మేమందరం కోపంగా ఉన్నందున మేము ఉద్దేశపూర్వకంగా వారిని 10 నిమిషాలు వేచి ఉండేలా చేసాము.
“సమావేశం మూడు గంటల పాటు కొనసాగింది” అని లెఫ్టినెంట్ జనరల్ భండారి గుర్తుచేసుకున్నారు. “సమావేశంలో, మా డిజిఎంఒ వారికి చేయవలసినవి, చేయకూడని వాటిపై ఆదేశాలు ఇచ్చారు. దానితో నియంత్రణ రేఖ దాటి పూర్తిగా వెనక్కి తగ్గారు. జియా, అతని ముగ్గురు సహచరులు ఓడిపోయిన వైపు ఉన్నందున స్పష్టమైన కారణాల వల్ల ఏమీ మాట్లాడకుండా మేము చెప్పినవాటిని నోట్స్ తీసుకున్నారు. మా డిజిఎంఒ వారికి ఏదైనా సందేహం ఉందా? అని అడిగినప్పుడు, జియా ‘సందేహం లేదు’ అని మాత్రమే సమాధానం ఇచ్చారు” అని భండారి వివరించారు.
జియా, ముగ్గురు రేంజర్స్ భారతదేశం ఏర్పాటు చేసిన భోజనం తర్వాత నిశ్శబ్దంగా వెళ్లిపోయారు. భారత డిజిఎంఒ చాల అనుభవజ్ఞుడు. 40 సంవత్సరాలపాటు సైన్యంలో సేవలు అందించారు. పాకిస్తానీలు భారత భూభాగం నుండి వెనక్కి తగ్గేటప్పుడు ల్యాండ్‌మైన్‌లను వేయవద్దని స్పష్టం చేశారు. కానీ వారు “ఖచ్చితంగా దీనికి విరుద్ధంగా చేశారని” భండారి చెప్పారు.
“అంగీకరించిన షరతులకు వ్యతిరేకంగా, వారు వివిధ ఘర్షణల్లో మన దళాలపై దాడి చేస్తూనే ఉన్నారు. జూలై 15 నుండి 24 వరకు నియంత్రణ రేఖ వెంబడి వారి పోస్టులపై భారీ షెల్లింగ్ చేయడం ద్వారా వారికి గుణపాఠం చెప్పాలని మేము నిర్ణయించుకున్నాము. అప్పుడే వారు పూర్తిగా వెనక్కి తగ్గారు. వివాదం జూలై 25న అధికారికంగా ముగిసింది. వారు మరింత హింస లేకుండా మొదట పరిస్థితులను అంగీకరించి ఉంటే, అది జూలై 16 లేదా 17 నాటికి ముగిసి ఉండేది” అని భండారి తెలిపారు. ఈ ఉదంతం కార్గిల్ వివాదాన్ని ముగించడంలో సహాయపడిన ఉద్రిక్త దౌత్యం, సైనిక సమన్వయంలకు సంబంధించిన అరుదైన సంగ్రహావలోకనంను అందిస్తుంది.
More Stories
‘మోహన్‌లాల్‌’కు దాదాసాహెబ్‌ ఫాల్కే అవార్డు
ట్రంప్ వీసా రుసుం పెంపుపై భారత్ అత్యవసర నంబర్!
ఆర్థిక మాంద్యం ముప్పు దిశగా అమెరికా