కోల్‌కతా, బెంగళూరు, ముంబై, హైదరాబాద్, చెన్నైలతో సహా భారతదేశంలోని ప్రతి ప్రముఖ మహానగరం, మెగా నగరం 2025 వేసవిలో అధిక ఓజోన్ స్థాయిల బారిన పడ్డాయి. భూ-స్థాయి ఓజోన్ కాలుష్యం పెరిగింది. సాంద్రతలు అనేక రోజులలో ఎనిమిది గంటల ప్రమాణాలను మించిపోయాయని సెంటర్ ఫర్ సైన్స్ అండ్ ఎన్విరాన్‌మెంట్ (సిఎస్ఈ) విశ్లేషణ వెల్లడించింది.
ప్రాథమిక కాలుష్య కారకాల మాదిరిగా కాకుండా, ఓజోన్ ఏ మూలం నుండి నేరుగా విడుదల చేయలేదని పేర్కొంటూ ఇది నైట్రోజన్ ఆక్సైడ్లు (ఎన్ఓఎక్స్), అస్థిర సేంద్రియ సమ్మేళనాలు (విఓసిలు), కార్బన్ మోనాక్సైడ్ (సిఓ) – వాహనాలు, విద్యుత్ ప్లాంట్లు, కర్మాగారాలు, ఇతర దహన వనరుల ద్వారా విడుదలయ్యే కాలుష్య కారకాలతో కూడిన సంక్లిష్టమైన రసాయన ప్రతిచర్యల ద్వారా ఏర్పడినట్లు తెలిపింది.
సూర్యకాంతి సమక్షంలో, ఈ పదార్థాలు భూ-స్థాయి ఓజోన్ ఏర్పడటానికి దారితీసే చక్రీయ ప్రతిచర్యల శ్రేణికి లోనవుతాయి. విఓసిలు వృక్షసంపద వంటి సహజ వనరులను కూడా కలిగి ఉంటాయి. ఇది సంక్లిష్టతను పెంచుతుంది. భూ-స్థాయి ఓజోన్ పట్టణ వాతావరణాలలో మాత్రమే కాకుండా చాలా దూరం ప్రయాణించగలదు. ప్రాంతీయ కాలుష్య కారకంగా మారుతుంది. ఇది వ్యవసాయ ఉత్పాదకతను ప్రభావితం చేస్తుంది. ఆహార భద్రతకు ముప్పు కలిగిస్తుందని సిఎస్ఈ హెచ్చరించింది.
ఓజోన్ అధిక రియాక్టివ్ స్వభావం దృష్ట్యా, దాని కోసం పరిసర గాలి నాణ్యత ప్రమాణాలు 24 గంటల సగటులకు బదులుగా ఎనిమిది గంటల సగటులకు నిర్ణయించారు. “ఇది తనిఖీ చేయకపోతే, ఇది తీవ్రమైన ప్రజారోగ్య సంక్షోభంగా మారవచ్చు ఎందుకంటే ఓజోన్ అధిక రియాక్టివ్ వాయువు, స్వల్పకాలిక ఎక్స్‌పోజర్‌లతో కూడా హానికరం కావచ్చు” అని సిఎస్ఈ ఎగ్జిక్యూటివ్ డైరెక్టర్ అనుమిత రాయ్‌చౌదరి తెలిపారు.
“ఉత్తర భారతదేశంలోని నగరాలకు భిన్నంగా, అధిక వేసవి ఉష్ణోగ్రతలు, తీవ్రమైన సౌర వికిరణం ఓజోన్ స్థాయిలను ప్రమాణాలను మించిపోయేలా చేస్తాయి. వెచ్చని వాతావరణంలో ఉన్న ఇతర నగరాలు ఇతర సీజన్లలో కూడా స్థిరమైన ఓజోన్ అతిక్రమణను ఎదుర్కొంటున్నాయి” అని ఆమె చెప్పారు. ఓజోన్ తగ్గింపుకు వాహనాలు, పరిశ్రమ, అన్ని దహన వనరుల నుండి వచ్చే వాయువులపై తీవ్ర నియంత్రణ అవసరమని రాయ్ చౌదరి పేర్కొన్నారు.
సిఎస్ఈ సమీక్ష ప్రకారం, నేల స్థాయి ఓజోన్‌కు గురికావడం వల్ల వాయుమార్గాలు మంటకు గురవుతాయి, దెబ్బతింటాయి, ఇన్ఫెక్షన్లకు గురికావచ్చు, ఉబ్బసం, దీర్ఘకాలిక బ్రోన్కైటిస్, ఎంఫిసెమా వంటి శ్వాసకోశ పరిస్థితులు మరింత దిగజారుతాయి. అభివృద్ధి చెందని ఊపిరితిత్తులు ఉన్న పిల్లలు, వృద్ధులు, ఇప్పటికే శ్వాసకోశ పరిస్థితులు ఉన్న వ్యక్తులు ముఖ్యంగా దుర్బలంగా ఉంటారు.
ఓజోన్ బహిర్గతం ఆస్తమా దాడుల ఫ్రీక్వెన్సీ, తీవ్రతను పెంచుతుంది. ఇది తరచుగా ఆసుపత్రిలో చేరే రేటుకు దారితీస్తుంది. ఓజోన్ నిర్మాణం సంక్లిష్ట వాతావరణ రసాయన శాస్త్రం ఫోటోకెమికల్ ప్రతిచర్యలపై ఆధారపడి ఉంటుంది కాబట్టి, దాని స్థాయి సమయం, స్థల హోరిజోన్‌లో మారుతుందని సిఎస్ఈలోని అర్బన్ ల్యాబ్‌లోని డిప్యూటీ ప్రోగ్రామ్ మేనేజర్ శరణ్జీత్ కౌర్ అభిప్రాయపడ్డారు.
More Stories
హెచ్‌-1బీ వీసా దరఖాస్తులకు లక్ష డాలర్ల రుసుము
యాసిన్ మాలిక్ ను `శాంతిదూత’గా అభివర్ణించిన మన్మోహన్!
పోలవరం నిర్వాసితులకు పునరావాస హామీలు నెరవేర్చాలి