* వ్యర్ధ జలాలతో పట్టణ నీటి సమస్యకు పరిష్కారం.. సిఎస్ఇ నివేదిక
భారతదేశంలో ఉత్పత్తి అయ్యే మొత్తం పట్టణ వ్యర్థ జలాలు, మురుగునీటిలో కేవలం 28 శాతం (రోజుకు 20,236 మిలియన్ లీటర్లు) మాత్రమే శుద్ధి జరుగుతుంది. దీని వలన గణనీయమైన 72 శాతం శుద్ధి చేయకుండా నదులు, సరస్సులు, భూమిలోకి ప్రవహిస్తుంది. ఈ శుద్ధి చేయని నీటిని కూడా శుద్ధి చేయగలిగితే భారతదేశ పట్టణ నీటి సంక్షోభాన్ని తగ్గించే అవకాశం ఉందని సెంటర్ ఫర్ సైన్స్ అండ్ ఎన్విరాన్‌మెంట్ (సిఎస్ఇ) విడుదల చేసిన ఒక కొత్త నివేదిక పేర్కొంది.
“వేస్ట్ టు వర్త్: మేనేజింగ్ ఇండియాస్ అర్బన్ వాటర్ క్రైసిస్ త్రూ వేస్ట్‌వాటర్ రీయూజ్” అనే శీర్షికతో కూడిన ఈ నివేదికను భారత ప్రభుత్వ జల్ శక్తి మంత్రిత్వ శాఖ ఆధ్వర్యంలోని సిఎస్ఇ, నేషనల్ మిషన్ ఫర్ క్లీన్ గంగా (ఎన్ఎంసిజి) సంయుక్తంగా నిర్వహించిన జాతీయ వర్క్‌షాప్‌లో విడుదల చేశారు. సిఎస్ఇ డైరెక్టర్ జనరల్ సునీతా నరైన్, ఎన్ఎంసిజి డైరెక్టర్ జనరల్ రాజీవ్ కుమార్ మిటల్ ప్రారంభ సమావేశంలో ప్రసంగించారు.
ఈ సందర్భంగా నరైన్ మాట్లాడుతూ “వేగవంతమైన పట్టణీకరణ, పారిశ్రామిక వృద్ధి, జనాభా విస్తరణ – ముఖ్యంగా – వాతావరణ మార్పుల కారణంగా భారతదేశం గణనీయమైన నీటి కొరత సవాళ్లను ఎదుర్కొంటోంది. ఈ సమస్యలను పరిష్కరించడానికి, నీటి వృత్తాకారత, స్థిరత్వాన్ని ప్రోత్సహించడానికి మురుగునీటి పునర్వినియోగం వ్యూహంలో కీలకమైన భాగం కావచ్చు” అని చెప్పారు.
“వాస్తవానికి, మురుగునీటిని మళ్ళీ నీరుగా మార్చడానికి అవకాశం ఉంది. మా నివేదిక శీర్షిక దీనినే సూచిస్తుంది” అని నరైన్ స్పష్టం చేశారు. నివేదికను విడుదల చేస్తూ రాజీవ్ మిటల్ ఇలా అన్నారు: “శుద్ధి చేసిన నీటిని దాని సామర్థ్యాన్ని ఉపయోగించకుండా పారవేయడం అంటే మనం ఒక ముఖ్యమైన వనరును ఉపయోగించుకునే అవకాశాన్ని కోల్పోతున్నాము. ఈ రంగంలో మనం చేసే పనిని స్కేల్ చేయడం, ప్రభావవంతంగా ఉండేలా చూసుకోవడం సవాలు.”
నగరాలు తాము వినియోగించే నీటిలో కనీసం 20 శాతం రీసైకిల్ చేసి తిరిగి ఉపయోగించాలని జల్ శక్తి మంత్రిత్వ శాఖ ఆదేశించింది. సిఎస్ఇ, నీటి కార్యక్రమం సీనియర్ ప్రోగ్రామ్ మేనేజర్ సుబ్రతా చక్రవర్తి ఇలా అన్నారు: “స్థిరమైన, వాతావరణ-స్థిరమైన భవిష్యత్తును సాధించడానికి, నిరంతరం పెరుగుతున్న మంచినీటి డిమాండ్‌ను నిర్వహించడానికి వృత్తాకార ఆర్థిక వ్యవస్థను ప్రోత్సహించడం అవసరమనే నమ్మకానికి ఇది అనుగుణంగా ఉంది.”
మొత్తం మురుగునీటి ఉత్పత్తి, దాని శుద్ధిలో అంతరం ఉత్తరప్రదేశ్‌లో అత్యధికంగా ఉందని, ఆ తర్వాత మహారాష్ట్ర, కర్ణాటక, రాజస్థాన్, తమిళనాడు, ఢిల్లీ, హర్యానా రాష్ట్రాలు (ఆ క్రమంలో) ఉన్నాయని సిఎస్ఇ నివేదిక తెలిపింది చక్రవర్తి ఇలా అన్నారు: “అలా చెప్పిన తరువాత, నివేదిక మంచి ఉదాహరణలను కూడా హైలైట్ చేస్తుంది – శుద్ధి చేసిన మురుగునీటి పునర్వినియోగాన్ని ప్రోత్సహించడానికి విధానాలను ప్రవేశపెట్టిన రాష్ట్రాల ఉదాహరణలను ప్రస్తావించింది.”
ఉదాహరణకు, మహారాష్ట్ర, పట్టణ ప్రాంతాల్లోని పరిశ్రమలు శుద్ధి చేసిన మురుగునీటిని ఉపయోగించాలని ఆదేశించింది. గుజరాత్ వ్యవసాయం, పరిశ్రమలలో అనువర్తనాలతో 100 శాతం పునర్వినియోగాన్ని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. తమిళనాడు పారిశ్రామిక, పట్టణ హరిత ప్రాజెక్టులకు పునర్వినియోగాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది.
జాతీయ స్థాయిలో, జాతీయ పట్టణ పారిశుద్ధ్య విధానం (ఎన్ యు ఎస్ పి) నమామి గంగే కార్యక్రమం నీటి భద్రతా చొరవలలో కీలకమైన భాగాలుగా మురుగునీటి నిర్వహణ, పునర్వినియోగాన్ని నొక్కి చెబుతున్నాయి. నాగ్‌పూర్, బెంగళూరు, చెన్నై వంటి నగరాలు మురుగునీటి పునర్వినియోగ పద్ధతులను అమలు చేయడంలో ముందున్నాయి.
నాగ్‌పూర్ శుద్ధి చేసిన మురుగునీటిని విద్యుత్ ప్లాంట్లకు సరఫరా చేస్తుంది, మంచినీటి వినియోగాన్ని గణనీయంగా తగ్గిస్తుంది. అయితే బెంగళూరు వ్యవసాయం, సరస్సు పునరుద్ధరణ, భూగర్భజల రీఛార్జ్ కోసం దీనిని ఉపయోగిస్తుంది. చెన్నై పారిశ్రామిక అనువర్తనాలు, పట్టణ తోటపని, భూగర్భజల రీఛార్జ్ కోసం శుద్ధి చేసిన మురుగునీటిని స్వీకరించింది.
నీటి విభాగానికి సంబంధించిన సిఎస్ఇ ప్రోగ్రామ్ మేనేజర్ సుమితా సింఘాల్ ఇలా అంటున్నారు: “మురుగునీటి పునర్వినియోగాన్ని పెంచడం వల్ల సవాళ్లు ఎదురవుతాయి, మురుగునీటి శుద్ధి, పంపిణీలో మౌలిక సదుపాయాల అంతరాలు, పునర్వినియోగ ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా నాణ్యత హామీ, సాంస్కృతిక నమ్మకాల కారణంగా ప్రజల ప్రతిఘటన, శుద్ధి సౌకర్యాల అధిక కార్యాచరణ ఖర్చులు వంటివి ఉన్నాయి.”
“28 శాతం (20,236 ఎంఎల్ డి) శుద్ధి చేసిన నీరు పునర్వినియోగానికి వెంటనే అందుబాటులో ఉందని డేటా సూచిస్తుంది. పట్టణ ప్రణాళిక, పారిశ్రామిక అవసరాలతో విధానాలను సమలేఖనం చేయడం వల్ల స్వీకరణ మెరుగుపడుతుంది, అయితే వికేంద్రీకృత, ఖర్చుతో కూడుకున్న శుద్ధి సాంకేతికతలలో పురోగతి మౌలిక సదుపాయాల లోటును పరిష్కరించగలదు” అని ఆమె వివరించారు.
ప్రభుత్వ-ప్రైవేట్ భాగస్వామ్యాలు పునర్వినియోగ ప్రాజెక్టులను పెంచడానికి పెట్టుబడులను సమీకరించడంలో సహాయపడతాయని, సామర్థ్య నిర్మాణ కార్యక్రమాలు పట్టణ నిర్వాహకులు, సమాజాలలో అవగాహన, అంగీకారాన్ని మెరుగుపరుస్తాయని ఈ నివేదిక తెలిపింది.
More Stories
రామ రాజ్యం నాటి సుపరిపాలన కోసం కూటమి పాలన
నేపాల్ తాత్కాలిక ప్రధానిగా సుశీల కర్కిని ఒప్పించిన ఆర్మీ చీఫ్
పాక్ కు చైనా, ఐరోపా, యుఎఈ, అమెరికాల నిఘా యంత్రాలు